کاهش‌‌ ارزش پول به چه معناست؟

کاهش‌‌ ارزش پول (devaluation) به معنی کاهش عمدی ارزش پول یک کشور به نسبت ارزی دیگر یا گروهی از ارزها است.

دلایل پشت پرده کاهش‌‌ ارزش ارز

دولت ، صادرکننده ارز است و این نهاد درمورد کاهش ارزش ارز ملی تصمیم می‌گیرد. کاهش ارزش ارز بر خلاف استهلاک، نتیجه فعالیت‌‌های غیردولتی نیست. یکی از دلایلی که کشورها تصمیم به کاهش ارزش ارز خود می‌‌گیرند مبارزه با نابرابری تجاری است. کاهش ارزش باعث کاهش قیمت صادرات کشور شده که آنان را در بازار جهانی رقابتی‌‌تر می‌‌کند، که به نوبه خود هزینه واردات را بالا می‌‌برد، بنابراین مصرف‌‌کنندگان داخلی کمتر به خرید آنان تمایل خواهند داشت و کسب‌‌وکارهای داخلی قدرت بیشتری خواهند گرفت. از آنجایی که صادرات افزایش و واردات کاهش پیدا می‌‌کند، با جبران کسری‌‌ها باعث ایجاد تعادل بهتر در پرداخت‌‌ها می‌‌شود. این یعنی یک کشوری که ارزش ارز خود را پایین می‌‌آورد می‌‌تواند به دلیل افزایش تقاضا برای صادراتِ ارزان‌‌تر، کسری‌‌هایش را جبران کند.

کاهش‌‌ ارزش ارز و جنگ‌‌های ارزی

در سال ۲۰۱۰، گوایدو مانتگا (Guido Mantega)، وزیر دارایی برزیل، درباره جنگ‌‌های ارزی تجاری بالقوه هشدار دارد. او از این اصطلاح برای توصیف نزاع بین کشورهایی مانند چین و ایالات متحده درباره ارزش‌‌گذاری یوان استفاده کرد. برخی کشورها از سیاست کاهش ارزش استفاده نمی‌‌کنند، اما سیاست پولی و مالی آنها تاثیر مشابهی دارند. آنان این کار را برای حفظ رقابت در بازار تجارت جهانی انجام می‌‌دهند. این کار باعث تشویق به سرمایه گذاری و کشیدن سرمایه‌‌گذاران خارجی به سمت دارایی‌‌های ارزان‌‌تر مانند بازار سهام می‌‌شود.

در ۵ آگوست سال ۲۰۱۹، بانک خلق چین برای اولین بار در یک دهه، نرخ مرجع روزانه یوان را به ازای دلار زیر ۷ تعیین کرد. این در پاسخ به اعمال تعرفه‌‌های ۱۰ درصدی بر ۳۰۰ میلیارد دلار واردات چینی توسط دولت ترامپ انجام شد که قرار بود در ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ اجرایی شود. ارزش بازارهای جهانی در این فرایند با کاهش مواجه شد، ازجمله در ایالات متحده که شرکت DJIA در بدترین روز خود در سال ۲۰۱۹، ۲.۹ درصد از ارزش خود را از دست داد. دولت ترامپ با متهم کردن دولت چین به دستکاری قیمت به این اقدام واکنش نشان داد.

پیامدهای منفی کاهش ارزش پول

در حالی که کاهش ارزش ارز شاید گزینه جذابی باشد اما خالی از پیامدهای منفی نیست. افزایش قیمت صادرات از صنایع داخلی حمایت می‌‌کند اما شاید بدون فشار رقابتی چندان کارآمد نباشد. صادرات بیشتر در مقابل واردات می‌‌تواند تقاضای انباشته را افزایش دهد که منجر به محصولات داخلی خالص بیشتر و تورم می‌‌شود. در صورتی که واردات بیشتر از قبل هزینه‌‌بردار باشند امکان ایجاد تورم وجود دارد. تقاضای انباشته باعث تورم ناشی از تقاضا شده و تولیدکنندگان نیز انگیزه کمتری برای کاهش قیمت‌‌ها دارند، چون صادرات ارزان‌‌تر هستند و هزینه محصولات و خدمات در طول زمان افزایش پیدا می‌‌کنند.

نمونه‌‌های واقعی

چین به کاهش ارزش ارز در تلاش برای تبدیل شدن به یک ابر قدرت در بازار تجارت متهم شده است. برخی نیز چین را به کاهش مخفیانه ارزش ارز خود متهم کرده‌‌اند تا بتواند ارز خود را پس از انتخابات ریاست‌‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا دوباره بالا برده و در ظاهر نشان دهد که با ایالات متحده همکاری می‌کند. دونالد ترامپ نیز در پاسخ به موضع چین درباره ارز خود، آنها را به اعمال تعرفه بر کالاهای ارزان‌‌تر چینی تهدید کرد. اقتصاد جهانی نگران وقوع یک جنگ تجاری بین این دو ابر قدرت است. جنگی که ممکن است چین را در موقعیتی قرار دهد که در صورت پیشروی بیشتر آمریکا، گزینه‌‌های تهاجمی‌‌تری را اتخاذ کند.

مصر دائماً از سوی بازار سیاه دلار آمریکا تحت فشار است. این بحران در پی کمبود ارز خارجی ایجاد شد که به کسب‌‌وکارهای داخلی آسیب رساند و سرمایه گذاری داخلی را کمرنگ کرد. بانک مرکزی در ماه مارس ۲۰۱۶ ارزش پوند مصر را در مقایسه با دلار آمریکا ۱۴ درصد کاهش داد تا فعالیت بازار سیاه را کم کند. طبق یکی از مقالات سایت بوکینگز (Bookings)، صندوق بین‌‌المللی پول (IMF) پیش از اینکه به مصر اجازه دریافت ۱۲ میلیارد دلار وام طی سه سال را بدهد، خواهان کاهش ارزش پوند مصر شده بود. با این حال بازار سیاه نیز در واکنش به این موضوع، با کاهش‌‌ نرخ تبدیل دلار به پوند مصر، بانک مرکزی را به اقدامات بیشتر واداشت.

منبع