چه تفاوت‌هایی میان توکن ، کوین و ارز مجازی وجود دارد؟
آیا تفاوتی میان توکن، کوین، رمز ارز، ارز مجازی و ارز دیجیتال وجود دارد؟ این نام‌ها و عبارت‌های گیج‌کننده در فضای کریپتو کم نیستند؛ بنابراین، در این مقاله به بررسی مفهوم و تعریف هر یک از این موارد و تفاوت‌های آنها با یکدیگر می‌پردازیم.
تفاوت میان توکن ، کوین و ارز مجازی
- 1. آیا میان توکن، کوین و ارز دیجیتال , ارز مجازی تفاوتی وجود دارد؟
- 2. کوین چیست؟
- 3. توکن چیست؟
- 4. چه تفاوتی میان ارز مجازی و ارز دیجیتال وجود دارد؟ آیا هر دو به یک چیز اشاره نمی‌کنند؟
- 5. آیا این تعاریف همواره و در سراسر جهان ثابت هستند؟
1. آیا میان توکن ، کوین ، ارز مجازی و ارز دیجیتال تفاوتی وجود دارد؟
به طور خلاصه می‌توان گفت که بله، تفاوت دارند.
چه کوچک و چه بزرگ، قطعا تفاوت‌هایی میان این اصطلاحات وجود دارد. برای مثال، شرکت جی‌پی‌مورگان (JPMorgan) کوین JPM خود را به عنوان یک کوین دیجیتال عرضه کرد؛ در حالی که لیبرای (Libra) فیس‌بوک به عنوان یک رمز ارز معرفی شد و به همین دلیل بود که قانون‌گذاران در سراسر دنیا توجهشان به مورد دوم بیشتر جلب شد.
با اینکه طراحی کوین JPM و لیبرا متفاوت است، اما متخصصان حوزه غیرمتمرکزسازی هیچ یک را به عنوان رمز ارز قبول ندارند، بلکه می‌گویند که این دو مورد پول دیجیتال یا ارز دیجیتال هستند؛ زیرا هر دوی آنها تحت کنترل شرکت‌ها بوده و بنابراین، متمرکز به حساب می‌آیند. متاسفانه، موضوع به این سادگی نیست؛ با اینکه غیرمتمرکزسازی ایده‌ی اصلی در دنیای رمز ارز به حساب می‌آید، اما ارزهای رمزنگاری شده‌ای داریم که حداقل تا حدی متمرکز هستند.
بنابراین، ارز رمزنگاری شده یک ارز مجازی یا ارز دیجیتال (تفاوت میان این دو مورد را در ادامه مقاله خواهیم خواند) است که بر اساس رمزنگاری بسیار قدرتمندی ایجاد و این رمزنگاری قوی موجب امنیت و تغییرناپذیر بودن آن شده است. بیشتر ارزهای رمزنگاری شده مبتنی بر فناوری بلاک چین هستند که لجری توزیع شده و تحت کنترل شبکه‌ای غیرمتمرکز از کامپیوترهاست، اما این معیار هم همیشگی نیست و رمز ارزهایی داریم که مبتنی بر بلاک چین نیستند؛ دیجی‌کش (Digicash) یکی از اولین نمونه‌های پرداخت الکترونیکی رمزنگاری شده بود که در اوایل دهه 90 میلادی عرضه شد و بلاک چین نیز نداشت.
موضوع از این پیچیده‌تر هم می‌شود، چرا که در میان رمز ارزهای متعارف و مدرن (مبتنی بر بلاک چین) نیز زیرشاخه‌های بیشتری داریم؛ مثلا نئو (NEO) یک کوین است، در حالی که بایننس کوین (BNB) در حقیقت یک توکن است. همانطور که می‌بینید، این نام‌ها و عبارت‌های گیج‌کننده در فضای کریپتو کم نیستند؛ بنابراین، این مقاله سعی دارد تا این مطالب پیچیده را اندکی ساده‌تر کند.
2. کوین چیست؟
کوین‌های دیجیتال از شبکه بلاک چین اختصاصی برخوردارند.
بیت کوین (BTC)، مونرو (XMR) و اتر (ETH) همگی نمونه‌هایی از کوین هستند. این کوین‌ها چه ویژگی مشترکی دارند؟ همه آنها دارای لجرهای مستقل و اختصاصی هستند: بیت کوین از بلاک چین بیت کوین، اتریوم از بلاک چین اتریوم و مونرو از بلاک چین مونرو استفاده می‌کند. همچنین، امکان ارسال، دریافت و یا استخراج برای تمامی کوین‌ها وجود دارد.
کوین‌ها تمایل دارند تا عینا تمام ویژگی پول را در خود داشته باشند؛ ویژگی‌هایی مثل قابل مبادله بودن، قابل تقسیم بودن، قابل حمل بودن و محدودیت در عرضه. بنابراین، کوین‌ها درست مانند پول به کار گرفته می‌شوند: یعنی برای پرداخت (با این حال، استفاده از آنها در فروشگاه‌ها هنوز رایج نیست). استثناءهایی نیز در این میان وجود دارند: مثلا با اینکه اتر تمام ویژگی‌های یک کوین را داراست، اما عملکرد آن بسیار فراتر از نقش پولی‌اش است و در بلاک چین اتریوم از آن برای تسهیل فرآیند معاملات استفاده می‌شود.
از طرف دیگر نیز آلت‌کوین‌ها را داریم که چون جایگزین بیت کوین به حساب می‌آیند این نام بر آنها قرار داده شده است. بسیاری از آلت‌کوین‌ها، مثل لایت کوین (LTC) و دوج کوین (DOGE)، فورک‌هایی از بیت کوین هستند و با استفاده از پروتکل متن‌باز بیت کوین توسعه یافته‌اند؛ اتریوم و مونرو که پیش از این در موردشان صحبت کردیم نیز علی رغم داشتن بلاک چین‌های جدید، آلت‌کوین به حساب می‌آیند. بنابراین، در هنگام تعیین و تعریف یک آلت‌کوین باید سوال زیر را در نظر داشته باشیم: آیا کوین مورد نظر بلاک چین اختصاصی دارد، اما بیت کوین نیست؟ اگر پاسخ این سوال بله باشد، کوین مورد نظر یک آلت‌کوین است.
3. توکن چیست؟
دارایی‌های دیجیتالی که می‌توان از آنها در یک پروژه معین استفاده کرد.
تفاوت اصلی میان توکن و کوین این است که توکن‌ها برای انجام عملیات به یک پلتفرم بلاک چینی دیگر نیاز دارند. اتریوم به دلیل قابلیت‌های قرارداد هوشمند خود، رایج‌ترین پلتفرم موجود برای ایجاد توکن است. توکن‌های ایجاد‌شده بر روی بلاک چین اتریوم معمولا با نام توکن‌های ERC-20 شناخته می‌شوند؛ مثل استیبل کوین تتر که در حال حاضر مشهورترین استیبل کوین این صنعت به حساب می‌آید. البته پلتفرم‌های دیگری مانند NEO و Waves نیز برای ایجاد توکن وجود دارند.
از طرف دیگر، با اینکه کوین‌ها و توکن‌ها هر دو به عنوان ابزاری برای پرداخت به کار گرفته می‌شوند، اما هدف آنها با هم متفاوت است.
بسیاری از توکن‌ها به منظور استفاده در برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و شبکه‌های آنها ایجاد می‌شوند. توکن‌هایی مثل توکن BAT ، با عنوان توکن ابزاری (utility token) شناخته شده و هدف اصلی آنها کمک به دارندگان توکن در دسترسی به عملکردهای پروژه است. BAT یک توکن ERC-20 بوده (یعنی پلتفرم بلاک چینی آن اتریوم است) و با هدف بهبود تبلیغات دیجیتال ایجاد شده است. تبلیغ‌کنندگان تبلیغات را با استفاده از توکن‌های BAT می‌خرند؛ سپس در ازای انتشار و تماشای تبلیغات، این توکن‌ها میان ناشران و کاربران مرورگر وب توزیع می‌شوند.
همچنین، توکن‌های بهادار (Security token) را داریم که نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری فرد در پروژه هستند. این توکن‌ها ارزش خود را از استارت‌آپ پروژه کسب می‌کنند، اما موجب مالکیت دارنده توکن در آن استارت‌آپ نمی‌شوند. افراد این توکن‌ها را تنها با این تصور خریداری می‌کنند که ارزششان در آینده افزایش خواهد یافت؛ افزایش چشمگیر عرضه اولیه سکه (ICO) در گذشته نیز به همین سبب بود که افراد توکن‌های بهادار بسیاری را در پوشش توکن‌های ابزاری خریداری کردند. توکن‌های بهادار معمولا در زیر ذره‌بین قانون‌گذاران و قوانین شناخت مشتری قرار می‌گیرند، اما در مورد عرضه اولیه سکه اینگونه نبود.
4. چه تفاوتی میان ارز مجازی و ارز دیجیتال وجود دارد؟ آیا هر دو به یک چیز اشاره نمی‌کنند؟
میان این دو اصطلاح تفاوتی وجود ندارد؛ تنها اینکه یکی از آنها عبارتی انتزاعی و دیگری عبارتی حقیقی است.
این موضوع از مبحث تفاوت توکن و کوین ساده‌تر است, ” ارز دیجیتال ” اصطلاحیست که برای اشاره به تمام انواع پول‌های الکترونیکی، اعم از ارز مجازی و ارز رمزنگاری شده، به کار می‌رود. مفهوم ارز دیجیتال برای نخستین بار در سال 1983 و در مقاله تحقیقاتی دیوید چائوم (David Chaum) عنوان شد؛ او بعدها تئوری خود را در قالب دیجی‌کش (Digicash) عملی کرد.
بر خلاف اسکناس و سکه‌های واقعی که جزو دارایی‌های مرئی به حساب می‌آیند، ارزهای دیجیتال تنها به صورت دیجیتالی یا الکترونیکی در دسترس هستند و همین ویژگیست که موجب تمایز آنها از دارایی‌های مرئی شده است. این نوع ارزها تنها به صورت آنلاین و از طریق کیف‌پول‌های الکترونیکی یا شبکه‌های مشخص قابل خریداری و پرداخت هستند. در انجام تراکنش با این ارزها پای هیچ واسطه‌ای (مثل بانک) در میان نیست و به همین دلیل است که تراکنش‌ها بسیار سریع و بدون پرداخت کارمزد (یا کارمزد بسیار کم) صورت می‌گیرند. خبر خوب این است میان ارز دیجیتال و پول دیجیتال تفاوتی وجود ندارد و هر دو در واقع یک چیز هستند.
بنابراین: توکن و ارز مجازی هر دو ارز دیجیتال به حساب می‌آیند.
بانک مرکزی اروپا در سال 2012 ارز مجازی را اینگونه تعریف کرد: “ارز مجازی پول دیجیتالی است که توسط توسعه‌دهندگان در محیطی غیرقانونی (خارج از کنترل دولت) ایجاد شده و اعضای اجتماع از آن به عنوان یک روش پرداختی استفاده می‌کنند”؛ بنابراین، طبق تعریف موجود، ارز مجازی نوعی ارز دیجیتال محسوب می‌شود. به عنوان مثالی از ارز مجازی می‌توان به پولی اشاره کرد که در بازی‌های ویدیویی استفاده شده و مبتنی بر رمزنگاری نیست، مانند توکن‌ها و پول‌هایی که در بازی‌های World of Warcraft ، GTA و FIFA به کار می‌روند. این پول‌ها در محیط بازی مربوطه و به منظور باز کردن امکانات بیشتر و انیمیشن‌های جدیدتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بر خلاف پول‌های متعارف یا ارزهای دیجیتالی که توسط بانک مرکزی یا یک مقام مرکزی صادر می‌شوند، چنین امکانی برای ارزهای مجازی وجود ندارد و دقیقا به همین دلیل است که این ارزها دچار نوسانات بسیاری می‌شوند. بنابراین، با اینکه ارز رمزنگاری شده و ارز مجازی هر دو تحت دسته‌بندی “ارز دیجیتال” قرار می‌گیرند، اما طبق اطلاعات کتاب AP Stylebook، کاملا با یکدیگر فرق دارند و نباید آنها را با هم اشتباه بگیریم.
5. آیا این تعاریف همواره و در سراسر جهان ثابت هستند؟
خیر، زیرا فضای موجود به طور پیوسته در حال تکامل است.
حدودا ده سال از زمان ظهور ارزهای رمزنگاری شده می‌گذرد، در حالی که بسیاری از نهادها و دولت‌ها تنها 3 تا 5 سال است که توجهشان به آن جلب شده است؛ درست از زمانی که رشد ارزش بیت کوین موجب افزایش محبوبیت آن شد. لازم به ذکر است که لیبرای فیس‌بوک نیز موجب ایجاد جنبش بزرگ دیگری در میان ناظران مالی شده و تعدادی از کشورها در حال بررسی ماهیت لیبرا و اقدامات لازم برای قانونی کردن آن هستند.
بنابراین، تعاریف موجود از ارز رمزنگاری شده در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است: در ایالات متحده آمریکا به تنهایی پنج تعریف متفاوت از ارز رمزنگاری شده وجود دارد، زیرا پنج نهاد قانون‌گذاری مختلف بر اساس دیدگاه‌های خود تعاریف جداگانه‌ای از آن ارائه کرده‌اند.
برای مثال، اداره‌ی کل مالیات‌های درون مرزی آمریکا رمز ارز را نوعی دارایی به شمار می‌آورد؛ کمیسیون بورس و اوراق بهادار آن را اوراق بهادار می‌داند و شبکه‌ی اجرای جرایم مالی نیز آن را نوعی پول به حساب می‌آورد. کشور ژاپن در لایحه خدمات پرداختی خود، ارزهای رمزنگاری شده را نوعی دارایی تلقی می‌کند و بانک مرکزی روسیه نیز یک بار بیت کوین را “جایگزین ارز” نامید.
بنابراین، با توجه به سرعت بالای تکامل این فضا و عقب ماندن قانون‌گذاران؛ باید انتظار پیدایش اصطلاحات جدید برای ارز دیجیتال را داشته باشیم و همواره اطلاعات خود را به روز نگه داریم.