جنگ جهانی ارز ها در راه است : آیا بیت کوین پیروز خواهد شد؟
در یک دهه آینده، بشر شاهد یک رقابت جهانی بزرگ میان کشورها برای ارائه یک ارز جهانی جدید و پایان دادن به سلطه دلار آمریکا خواهد بود. این رقابت همین حالا نیز آغاز شده است، اما این بار نه از راه جنگ و خشونت بلکه از راه نوآوری. کشورهایی مانند چین در حال توسعه نسخه دیجیتالی ارز ملی خود هستند و می‌خواهند در این رقابت جهانی پیشی بگیرند. اما در این مسابقه بزرگ ارزی یک اسب سیاه به نام بیت کوین شرکت دارد. اسب سیاهی که صاحب آن نه یک کشور و دولت، بلکه یک فرد یا گروه ناشناس است. این رقیب همین حالا میلیون‌ها کاربر دارد و تا کنون هیچ سیستم ارز دیگری در جهان نتوانسته به سطح امنیت آن برسد.
جنگ جهانی ارز ها
رقابت بزرگ فضایی، 64 سال پیش و در ماه آگوست کلید خورد. این رقابت نزدیک به 20 سال میان ایالات متحده امریکا و اتحادیه جماهیر شوروی در جریان بود و حاصل آن ساخت ماهواره‌ها، کاوشگرهای خودکار زهره‌نورد و مریخ‌نورد و گام نهادن یک انسان برای نخستین بار بر سیاره دیگر (ماه) بود. مسابقه فضایی در آن سال‌ها میلیون‌ها نفر از سراسر جهان را شیفته خود کرده بود؛ دو ابرقدرت شرق و غرب منابع کلان خود را صرف تلاش برای پیروز شدن در رقابتی کرده بودند که هر دو آن را برای امنیت ملی خود بسیار حیاتی می‌دیدند.
حال در دوران کنونی می‌توان گفت در یک دهه آینده، بشر شاهد یک رقابت جهانی دیگر خواهد بود. مسابقه‌ای که در آن نه دو کشور بلکه کشورهای گوناگون میلیاردها دلار از پول خود را صرف رسیدن به جایگاه اول در زمینه در اختیار داشتن یک ارز ذخیره جهانی می‌کنند تا از مزایای اقتصادی، دفاعی و اجتماعی آن بهره‌مند شوند.
از زمانی که سیستم بریتون وودز (Bretton Woods) اجرا شد، 75 سال می‌گذرد و اکنون در آستانه شروع یک جنگ جهانی و رقابت ارز ها هستیم که ابرقدرت‌های شرکت کننده در آن احساس می‌کنند سیستم موجود دیگر پاسخ‌گوی نیازهای بشر نیست. شکایت چین و روسیه از چالش ها و هزینه‌های دلار امریکا و تمایل ونزوئلا، کره شمالی و ایران برای فاصله گرفتن از دلار پس از به کارگیری دلار به عنوان اهرم تحریم علیه این کشورها، همگی نشان می‌دهند که بسیاری از کشورهای جهان به فکر یافتن روش‌های جایگزین و فاصله گرفتن از سیستم حاکمیت دلار افتاده‌اند.
طرح از پیتر آرکل (Peter Arkle) ، برای مجله تایم (TIME)
«رقابت بزرگ ارزی» می‌تواند در دو مسیر پیش برود، یا به صورت خشونت‌آمیز و یا در مسیر نوآوری. مسیر خشونت‌آمیز راهی است که در آن کشورهای نیرومند برای به کرسی نشاندن برتری نظامی و یا ایستادن در جایگاه رهبری جهان با یکدیگر می‌جنگند و هر کشوری که پیروز شد ارز ملی خود را تبدیل به ارز ذخیره جهانی می‌کند. این مسیر پیش‌تر در طول تاریخ آزموده شده؛ از زمان امپراتوری روم گرفته تا به امروز. این شیوه بسیار بدوی و ناگوار است و بیشتر کشورها می‌دانند که در صورت وارد شدن به آن شانس چندانی برای پیروز شدن در برابر ایالات متحده ندارند.
مسیر نخست راه مرگ و تباهی است و همه از آن زیان می‌بینند. به همین خاطر انتظار می‌رود رقابت بزرگ ارزی از مسیر دوم یعنی راه نوآوری به نتیجه برسد. بسیاری از کشورها شاید توان نظامی لازم برای شکست دادن کشورهای بزرگ را نداشته باشند ولی تقریبا همه آن‌ها باور دارند که می‌توانند از مسیر نوآوری برنده این رقابت بزرگ شوند.
طبیعی است که با به جریان افتادن رقابت از مسیر نوآوری و افزایش آگاهی کشورها نسبت به مزایای رمز ارزها مانند کاهش هزینه‌ها، گسترش به کارگیری، افزایش انطباق و امنیت و همچنین سود آوری بیشتر، دست به ساخت ارزهای دیجیتال و رمز ارز برای خود می‌زنند. این ارزهای دیجیتال انواع گوناگونی خواهند داشت. برخی از آن‌ها را یک کشور می‌سازد و برخی دیگر حاصل همکاری چندین کشور خواهند بود؛ شماری از آن‌ها صرفا نسخه‌هایی دیجیتالی از ارزهای فیات کنونی خواهد بود؛ برخی از آن‌ها سیاست‌های پولی تازه‌ای را در پیش می‌گیرند و برخی نیز ممکن است به دست دولت‌ها کنترل نشوند.
اکنون در حالی که در نخستین روزهای رقابت بزرگ ارزی هستیم، تلاش کشورهایی را می‌بینیم که می‌کوشند با شروع زودهنگام از دیگران پیشی بگیرند. از جمله:
- ونزوئلا – دولت ونزوئلا به دلیل تحریم‌ها فلج شده و به همین خاطر دست به ساخت پترو (Petro) زده است. هدف از ساخت این رمز ارز دولتی دور زدن تحریم‌ها و ایجاد امکان دسترسی به مسیرهای فایننس بین‌المللی است. دولت ونزوئلا پس از ساخت پترو با اندوخته‌های نفتی و معدنی خود از آن پشتیبانی کرده، با این وجود بهره‌برداری از آن به شدت شکست خورده و پترو در عمل کار یک ارز را انجام نمی‌دهد.
- سوییس – شورای فدرال دولت سوییس چندی پیش درخواست تهیه گزارشی را داد که حاوی ویژگی‌های مثبت و منفی رمز ارزهای متعلق به دولت باشد. با اینکه عزم دولت برای دنبال کردن این رویه چندان محکم نیست ولی اصلا جای شگفتی نیست که در صورت اقدام کشوری دیگر برای ساخت رمز ارز ملی، دولت این کشور ممکن است به سرعت تغییر رویکرد دهد و ایده‌ی «فرانک الکترونیکی» یا ای – فرانک (e-franc) را دنبال کند.
- چین – بانک خلق چین در حال کار بر روی یک رمز ارز دولتی است. رمز ارزی که دولت آن را ایجاد می‌کند و قرار است جای پول فیزیکی چین یعنی یوآن را بگیرد. از کلید خوردن این پروژه سال‌ها می‌گذرد و بر کسی پوشیده نیست که دولت چین در تلاش برای کاهش وابستگی خود به سیستم مبتنی بر دلار امریکا است.
- هند – دولت هند چندی پیش کمیته‌ای تشکیل داده تا درباره چگونگی برخورد با رمز ارزها راه‌کارهایی ارائه شود. پیشنهاد اصلی این کمیته ممنوع کردن همه رمز ارزهای فاقد پشتیبانی از سوی حاکمیت کشورها و همزمان تلاش برای ساخت و راه‌اندازی یک پول دیجیتالی در هند بود. رمز ارز رسمی هند پس از راه‌اندازی، جای روپیه هند را خواهد گرفت.
این‌ها تنها چند نمونه از کشورهایی هستند که سرگرم ارزیابی شرایط می‌باشند. کشورهای زیاد دیگری نیز در آغاز این راه قرار دارند. مزایای اقتصادی، دفاعی و اجتماعی به دست گرفتن کنترل ارز ذخیره جهانی بزرگ‌تر از آن است که کشورها از آن چشم بپوشند و برای رقابت وارد میدان نشوند.
رقابت بزرگ ارزی مدتی است که شروع شده است. این رقابت با مسابقه بزرگ فضایی یک تفاوت بزرگ دارد. در مسابقه بزرگ ارزی یک اسب سیاه شرکت دارد. اسب سیاهی که صاحب آن نه یک کشور بلکه یک فرد یا گروه ناشناس است. این رقیب همین حالا میلیاردها کاربر دارد و تا کنون هیچ سیستم ارز دیگری در جهان نتوانسته به سطح امنیت آن برسد.
این اسب سیاه در رقابت بزرگ ارزی کسی نیست جز بیت کوین.
بیت کوین، این قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین رمز ارز جهان، ابعادی دارد که آن را عجیب و متفاوت از دیگران می‌کند. ماهیت غیر متمرکز و نداشتن صاحبان قابل شناسایی از جمله این ابعاد هستند که باعث شده‌اند بیت کوین در این رقابت بزرگ یک برگ برنده داشته باشد. همان‌گونه که مسابقه بزرگ فضایی میلیون‌ها نفر را شیفته خود و درگیر نوآوری‌های شگفت‌آور کشورهای رقیب کرد، رقابت بزرگ ارزی نیز ذهن صدها میلیون نفر را درگیر خود خواهد کرد.
پول ، هسته هر جامعه‌ای است. پول ابزار بده بستان‌های ماست؛ وسیله‌ای است که با آن ارزش چیزها را می‌سنجیم؛ پول روشی است که برای درک نیرو و توان داشته‌های خود به کار می‌بریم. این خصوصیات، در کنار هم، پول را به یک موضوع جذاب برای جهان تبدیل کرده است.
اگر کشورهای جهان با یکدیگر و همچنین با گروه‌های خصوصی وارد رقابت شوند و برای ایجاد ارزشمندترین پول جهان مسابقه بدهند، چنان رقابتی به راه می‌افتد که مسابقه فضایی در برابر آن ناچیز خواهد بود. این رقابت به تازگی آغاز شده؛ بهتر است آماده و گوش به زنگ باشم چرا که چیزی شبیه به آن را هرگز ندیده‌ایم.