وارن بافت چگونه شرکت برکشایر هاتاوی را ساخت؟
شرکت برکشایر هاتاوی (Berkshire Hathaway) تقریبا در تمامی صنایع اصلی آمریکا سهام دارد و از تمامی حوزه‌ها درآمدزایی می‌کند. این شرکت با ادغام دو کارخانه مجزا به نام‌های برکشایر و هاتاوی در سال ۱۹۵۵ به وجود آمد. وارن بافت در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی این شرکت را خریداری کرد و از ۱۰ می ۱۹۶۵ کنترل آن را در دست گرفت. در ادامه بیشتر با نحوه شکل گیری این شرکت و استراتژی‌های آن‌ها برای تبدیل شدن به یک شرکت عظیم و بی رقیب آشنا خواهید شد.
اگر دقیقاً نمی‌دانید که سود شرکت برکشایر هاتاوی (Berkshire Hathaway) از کجا به دست می‌آید، کار راحت‌تر این است که ببینید این شرکت در چه حوزه‌هایی درآمدزایی ندارد.
- خط راه آهن؟ نه. خط آهن BNSF، یعنی دومین مسیر حمل و نقل در آمریکای شمالی به کلی تحت مالکیت برکشایر هاتاوی قرار دارد.
- بیمه خودرو؟ نه. در این‌جا هم شرکت GEICO که یکی از زیرمجموعه‌های برکشایر هاتاوی است دومین غول بزرگ بیمه خودرو در آمریکاست.
- پوشاک مردانه؟ شرکت Fruit of the Loom، از زیرمجموعه‌های برکشایر هاتاوی، بیش از هر شرکت دیگری در ایالات متحده لباس زیر مردانه می‌فروشد.
حقیقت این است که اگر فهرست صنایع اصلی آمریکا را بررسی کنیم، نام برکشایر هاتاوی در تک تک آن‌ها دیده می‌شود. کسب و کار اجاره جت (NetJets)، جواهرات (Borsheim Fine Jewelry، Helzberg Diamonds، Ben Bridge Jeweler)، اسباب و اثاثیه (RC Willey Home Furnishings، CORT)، شکلات (See Candies)، کامیون‌های باربری (McLane)، خانه‌های آماده (Clayton Homes) و روزنامه (The Buffalo News) همگی در سبد سرمایه در حال رشد این هولدینگ بزرگ ایفای نقش می‌کنند. به نظر نمی‌رسد که تا تاریخ ۲ نوامبر ۲۰۱۸، چتر سرمایه ۵۰۸ میلیارد دلاری این شرکت از نظر حوزه‌های درآمدی محدودیت خاصی داشته باشد.
این شرکت با ادغام دو کارخانه‌ی مجزا به نام‌های برکشایر و هاتاوی در سال ۱۹۵۵ به وجود آمد. وارن بافت در اوایل دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی این شرکت را خریداری کرد و از ۱۰ می ۱۹۶۵ کنترل آن را در دست گرفت. او دو سال بعد به طور رسمی از محل درآمدهای کارخانه‌ی نساجی برکشایر هاتاوی، شرکت National Indemnity را خریداری کرد. این شرکت اولین شرکت بیمه‌ای بود که توسط وارن بافت خریده شد.
ذخیره مالی استراتژیک برکشایر هاتاوی
نیروی پیش‌برنده برکشایر هاتاوی چیزی است که در این صنعت «سرمایه شناور» نامیده می‌شود. این اصطلاح که «سرمایه در دسترس» نیز نام دارد، همان پولی است که به صورت پیش‌پرداخت به شرکت‌های بیمه زیرمجموعه برکشایر هاتاوی پرداخت می‌شود، اما برای تکیه بر آن باید بقیه پول هم دریافت شود. این پول از لحاظ فنی به خود شرکت‌های بیمه تعلق ندارد، بلکه معلق می‌ماند تا مدیران برای آن برنامه‌ریزی کنند. سرمایه‌ی شناور برکشایر هاتاوی که بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است نه تنها بیشترین مقدار سرمایه‌ی شناور در تمام دنیا است، بلکه نسبت به یک نسل قبل ۵۰ برابر بیشتر شده. این سرمایه به برکشایر هاتاوی اجازه داده تا به سرعت بتواند شرکت‌های آسیب دیده را خریداری کرده و نفس تازه‌ای در جان آن‌ها بدمد. برای مثال شرکت Fruit of the Loom در سال ۲۰۰۲ بعد از افت ۹۷ درصدی ارزشش تنها به قیمت ۸۳۵ میلیون دلار خریداری شد.
یکی از اصول اساسی مربی بافت، بنجامین گراهام، این بود که سود سهام اسلحه‌ی سرّی سرمایه گذار است. خیلی از شرکت‌های فهرست فورچون ۵۰۰ که برکشایر هاتاوی هم در میان آن‌ها قرار دارد، جریان پیوسته‌ای از حفظ یا افزایش سالانه‌ی سود سهام دارند. برای مثال، کوکاکولا ۵۵ سال است که به طور متوالی سود سهام خود را افزایش داده است. اگرچه برخی سرمایه‌گذاران به دنبال سهام شرکت‌هایی هستند که قیمت آن‌ها در حال بالا رفتن است، ولی باهوش‌ترها می‌دانند باید به سراغ شرکت‌هایی بروند که بنیان آن‌ها آن‌قدر قوی باشد که توانایی پرداخت سود به سهامداران را داشته باشند.
مجله‌های خبری حوزه اقتصاد به ندرت اطلاعات مربوط به سود سهام را به آن شکلی ارائه می‌کنند که درباره قیمت سهام و نوسانات قیمت حرف می‌زنند، این در حالی است که سود سهام یکی از مطمئن‌ترین فاکتورها برای ارزیابی توانایی‌های یک شرکت است. چرا که روی هم رفته، مدیران تنها زمانی به مالکان شرکت پول می‌دهد که سود کافی برای انجام این کار در دسترس باشد. هدف وارن بافت برای دنبال کردن سود سهام، در کنار سایر عوامل، باعث شده برکشایر هاتاوی به چنین موفقیت بزرگی برسد.
پرداخت سود سهام؟ حرفش را نزنید!
نکته‌ی قابل توجه اما این است که اگرچه خود وارن بافت به دنبال سرمایه گذاری روی شرکت‌هایی است که سود سهام خوبی می‌پردازند، ولی برکشایر هاتاوی از پرداخت این سود به سهامداران خود سر باز می‌زند. البته این شرکت یک بار در سال ۱۹۶۷ سود سهامی به ارزش ۱۰ سنت پرداخت کرده بود، ولی بافت می‌گوید وقتی اجازه انجام این کار داده شده، او احتمالاً در دستشویی بوده است.
با این حال سهامداران برکشایر هاتاوی نمی‌توانند شکایت خاصی نسبت به این مسئله داشته باشند، چون قیمت سهام این شرکت در طول ۵۱ سال گذشته از سال ۱۹۸۰ با قیمت ۲۷۵ دلار، به ۳۲٫۵۰۰ دلار در سال ۱۹۹۵ و تا ۲ نوامبر ۲۰۱۸ به ۳۰۸٫۵۳۰ دلار رسیده است. رکوردی که در طول تاریخ نظیر ندارد.
سازوکار مدیریت برکشایر هاتاوی ساده و مخالفت با آن مشکل است. اگر سرمایه گذار باشید ترجیح می‌دهید سود سهام بگیرید، یا پولی که سرمایه گذاری کردید به سهام یکی از بزرگ‌ترین، مورد احترام‌ترین و از نظر اقتصادی یکی از مستحکم‌ترین شرکت‌های دنیا تبدیل شود؟
از آن‌جایی که قیمت هر سهم دسته A (همان دستهی که در بالا به قیمت آن اشاره کردیم) برکشایر هاتاوی معادل مجموع حقوق چند سال یک فرد متوسط آمریکایی است، تعجبی ندارد که این سهام به کرّات معامله نمی‌شود: در هر روز معمولاً ۳۰۰ تا ۴۰۰ سهم از این شرکت دست به دست می‌گردد. بافت هرگز شخصاً ایده‌ی تقسیم دسته A را مطرح نکرده، چون این کار بر شایعاتی که در خصوص این شرکت وجود دارد دامن می‌زند.
ولی او چند سال قبل اجازه ایجاد دسته B سهام برکشایر هاتاوی را صادر کرد. در این دسته قیمت سهام معادل ۱/۳۰ دسته A است. دسته B بعد از تقسیم ۵۰-به-ازای-۱ در سال ۲۰۱۰، در شاخص کل با BNSF جایگزین شد. قیمت کمتر و نقدشوندگی مناسب در دسته B باعث شده این دسته برای حضور در شاخص‌هایی که می‌خواهند ارزش بازار شرکت را تخمین بزنند مناسب باشد. دسته A آن‌قدر گران و کمیاب است که فاکتور کارآمدی برای شاخص‌ها نیست.
کلام آخر
بعضی از سرمایه‌گذاران در پی ارزش‌اند، بنابراین سهام شرکت‌هایی را خریداری می‌کنند که با مؤلفه‌هایشان سازگاری داشته باشد. برکشایر هاتاوی هم در اداره کسب و کار خود رویکرد مشابه‌ای دارد، فقط به جای خرید چند سهم، کل شرکت را خریداری می‌کند. این استراتژی بعد از گذشت ۴۰ سال آن‌قدر موفق بوده که اکنون می‌بینیم تقریباً هیچ شرکتی رقیب برکشایر هاتاوی نیست.