عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟
ICO مخفف « عرضه اولیه سکه» است و مقصود از آن، ایجاد و فروش توکن‌های دیجیتالی می‌باشد. در طی اجرای فرآیند ICO یک کسب و کار نوپا می‌تواند به منظور جذب سرمایه برای کار خود، یک توکن دیجیتالی خاص برای خود بسازد و مقدار مشخصی از آن توکن‌ها را با یک قیمت اولیه به عموم مردم بفروشد. معمولا در ازای فروش این توکن‌ها یک ارز رمزنگاری شده دیگر همچون بیت‌کوین و اتر اخذ می‌گردد و با انجام یک ICO و استقبال مردم از آن، یک کسب و کار نوپا می‌تواند خود را برای انجام کارهایش تامین مالی کند.
ICO مخفف « عرضه اولیه سکه »(Initial Coin Offering) است و مقصود از آن، ایجاد و فروش توکن‌های دیجیتالی می‌باشد. هنگامی‌که در یک پروژه ICO صورت می‌گیرد، مقدار مشخصی از یک توکن دیجیتالی تهیه و به عموم فروخته می‌شود. معمولا در ازای فروش توکن‌ها یک ارز رمزنگاری شده دیگر همچون بیت‌کوین و اتر اخذ می‌گردد. دلایل تمایل عموم به توکن‌های عرضه شده عبارتند از:
- توکن عرضه شده دارای مزیت ذاتی است. برای نمونه صاحب توکن می‌تواند به یک سرویس دسترسی پیدا کند، در یک فرآیند مفید شرکت کند یا از درآمدهای پروژه سهمی داشته باشد.
- مزیت دیگر توکن ناشی از افزایش تقاضا است که باعث بالا رفتن قیمت توکن در بازار می‌شود.
توکن‌ها، به ویژه آن‌هایی که فروش موفقی داشته‌اند معمولا به صرافی‌ها راه پیدا می‌کنند. در این صورت صاحبان اولیه توکن می‌توانند دارایی خود را بفروشند و خریداران جدید ممکن است در هر زمان از راه برسند. فروش توکن نوعی تامین مالی عمومی است که استارت‌آپ‌ها به کمک آن بدون از دست دادن دارایی شرکت پول جمع می‌کنند. این کار یک فایده دیگر هم دارد و با ایجاد انگیزه در صاحبان توکن باعث خودراه‌اندازی پروژه می‌شود.
خریداران هم از دو جهت سود می‌برند، یکی دسترسی به خدمات منبع توکن است و دیگری سود مالی ناشی از بالا رفتن قیمت توکن‌ها می‌باشد. این سودها را می‌توان در زمان دلخواه محقق نمود و معمولا برای این کار باید توکن‌ها را در صرافی به فروش برسانیم. در حالت دیگر ممکن است خریداران با تهیه توکن بیشتر از بازار، اشتیاق خود برای شرکت بیشتر در پروژه را نشان دهند.
تاریخچه “عرضه اولیه سکه”
نخستین عرضه توکن در سال 2014 صورت گرفت. در این سال هفت پروژه توانستند جمعا 30 میلیون دلار از فروش توکن سرمایه جذب کنند. بزرگ‌ترین عرضه متعلق به اتریوم بود که 50 میلیون اتر را به مردم فروخت و 18 میلیون دلار درآمد کسب کرد. 2015 سال خلوت‌تری بود. در این سال باز هم هفت فروش انجام شد و جمعا 9 میلیون دلار به دست آمد. بزرگ‌ترین فروش مربوط به اوگور (Augur) بود که به 5 میلیون دلار می‌رسید.
عرضه توکن در سال 2016 ناگهان اوج گرفت. 43 عرضه از سوی شرکت‌هایی مانند ویوز (Waves)، آیکونومی (Iconomi)، گولم (Golem) و لیسک (Lisk) در مجموع 256 میلیون دلار درآمد به همراه داشت. در میان این موارد، عرضه DAO نیز به چشم می‌خورد؛ صندوق سرمایه‌گذاری خودگردانی که با هدف کمک به رشد اکوسیستم اتریوم تاسیس شد و سرمایه‌گذاران در آن می‌توانستند به پروژه‌ها رای دهند و در انتخاب پروژه‌هایی که تامین مالی می‌شوند سهیم باشند. پس از اینکه درآمد حاصل از فروش از مرز 150 میلیون دلار گذشت، یک هکر با ایجاد یک نشتی در سیستم مقداری اتر به ارزش 60 میلیون دلار سرقت کرد و در نتیجه پروژه (و یکی از‌هاردفورک‌های پروتکل اتریوم) فروپاشید.
شکست DAO مانع اشتیاق فزاینده مردم به این نوع جدید از دارایی نشد و دسامبر 2016، نخستین صندوق ایجاد شده برای سرمایه گذاری توکن از سوی سرمایه گذاران کهنه‌کار پشتیبانی قابل توجهی دریافت کرد. در سال 2017 روند عرضه توکن باز هم جهش کرد و صدور 342 توکن مختلف سرمایه‌ای به ارزش 5.4 میلیارد دلار جمع آوری کرد. به این ترتیب، نیروی پیشرانه عظیمی در فناوری نوین بلاکچین به وجود آمد. هیجان و عطش وارد شدن به این میدان باعث شد فروش توکن‌ها در زمان کوتاه‌تری پایان یابد و توجه سرمایه گذاران بالقوه به پایه‌های پروژه کمتر شد.
همزمان با افزایش توجه عموم، امنیت دارایی‌های دیجیتال هم به مراتب بیشتر شد و ناگهان جنبه قانونی موضوع به شدت مورد توجه قرار گرفت و کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا (SEC) اعلانی منتشر کرد که در آن گفته شده که اگر اموال دیجیتالی فروخته شده به سرمایه گذاران امریکایی از مشخصات اوراق بهادار برخوردار باشد (حقوق مالکیتی، ماهیت درآمدزا یا حتی انتظار سود از تلاش دیگران)، آنگاه می‌بایست از قوانین اوراق بهادار ایالات متحده تبعیت کند.
در اواسط سال 2017، ICOها به عنوان منبع اصلی جذب سرمایه برای استارت‌آپ‌های بلاکچینی بودند زیرا افراد آن‌ها را به چشم روش‌هایی آسان‌تر و سریع‌تر برای تهیه مقدار زیادی پول بدون از دست دادن حق مالیکت شرکت نگاه می‌کردند.
مزایا ICO یا “عرضه اولیه سکه”
برای صادر کننده توکن:
- دسترسی به سرمایه کشت ایده (seed funding) به روشی سریع‌تر و با موانع کمتر از طریق سرمایه خطرپذیر (capital route)
- فرصت ایجاد مدل‌های جدید کسب و کار نامتمرکز به وسیله ICO
- منبعی از مشارکت‌کنندگان که انگیزه استفاده و آزمودن خدمات و یک اکوسیستم خودگردان را دارند
- عدم از دست دادن حق مالکیت شرکت در پروژه (مگر اینکه توکن‌ها همراه با سهم مالکیت باشند)
- یک فرآیند تامین مالی پرسرعت با ICO
- محدودیت‌های اختیاری بیشتر برای وجوه جمع آوری شده
- برای دارنده:
- دسترسی به یک سرویس نوین
- سود احتمالی به واسطه افزایش قیمت توکن
- مشارکت در یک مفهوم نوین، ایفای نقش در توسعه یک فناوری نوین
ریسک‌ها ICO
برای صادر کننده:
- مقررات غیر ثابت (احتمال وضع قوانین سخت و بازدارنده، جریمه یا حتی محکومیت)
- سرمایه گذاری ناپایدار (فروش یکجا توسط کاربران ناراضی می‌تواند بر قیمت توکن تاثیر بگذارد و پروژه را به خطر بیندازد)
- آگاهی کم در مورد صاحبان توکن (برخلاف سهام‌داران)
برای دارنده:
- عدم تضمین توسعه پروژه
- عدم وجود نظارت حفاظت‌کننده (سرمایه گذاری با ریسک)
- آگاهی اندک درباره بنیان‌های موجود
- شفافیت کم در زمینه ساختار نگهداری از توکن
دورنما
در حال حاضر، به نظر می‌رسد رشد عرضه‌های اولیه سکه همچنان ادامه خواهد داشت. با رشد فناوری‌های مربوطه و کسب تجربه بیشتر در بازار در ارتباط با این پدیده، سرمایه گذاران با تجربه‌تر و ماهرتر می‌شوند و کیفیت توکن‌ها و قدرت بقای مدل‌های کسب و کار بهبود پیدا می‌کند. به احتمال فراوان در سال‌های پیش رو، ناظران و قانون‌گذاران توجه بیشتری به عرضه توکن نشان خواهند داد و حتی ممکن است قوانینی در این زمینه تصویب کنند یا متمم‌هایی به قوانین موجود اضافه نمایند تا از سرمایه گذاران در برابر عرضه فریبکارانه و کلاهبرداری در این زمینه حفاظت کنند.
از سوی دیگر، مدل‌های نوین کسب و کار ظهور خواهند کرد؛ مدل‌هایی که علاوه بر داشتن ساختار عملیاتی جدید، روش‌های تامین مالی تازه‌ای نیز خواهند داشت. زیرساخت موجود در عرضه توکن‌ها نیز همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. مشاوران به نام در این زمینه به سمت « بانک‌های سرمایه گذاری» می‌روند و پلتفرم‌های جدید به طور فزاینده تجربه کاربران را افزایش خواهند داد.