صرافی غیرمتمرکز یا دکس (DEX) چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، صرافی های غیرمتمرکز از بسیاری جهات در برابر صرافی های متمرکز ارز دیجیتال قرار می‌گیرند. بنابراین برای درک بهتر مفهوم «غیرمتمرکز بودن» یک صرافی ارز دیجیتال، بد نیست از یک قیاس ذهنی در خصوص این دو نوع از صرافی کمک بگیریم. در اولین قسمت از این مقاله ، نگاهی به چیستی و ماهیت صرافی های غیرمتمرکز خواهیم داشت و پس از آن، تفاوت‌های دکس ها با انواع متمرکز را برخواهیم شمرد. اما پیش از آن، بیان یک نکته ضروریست:

همانطور که می‌دانید، صرافی های ارز دیجیتال از ملزومات استفاده از این ارزها هستند. بدون صرافی های ارز دیجیتال ، خرید، فروش و معامله این ارزها اساساً ممکن نیست. اما مشکلی که در خصوص این صرافی‌ها وجود داشت و دارد این است که بر خلاف ماهیت غیرمتمرکز ارز های دیجیتال، صرافی‌های شناخته شده این ارزها همگی از نوع متمرکز هستند. منظور از متمرکز بودن این صرافی‌ها این است که یک شخص یا تیم مدیریتی در رأس همگی آن‌ها قرار دارد. تیمی که بر فعالیت‌های انجام شده در این صرافی‌ها نظارت می‌کند و در صورت صلاحدید، قوانین و مقررات جدید و دلخواهی را برای آن وضع می‌نماید.

در حال حاضر بسیاری از صرافی های مطرح ارز دیجیتال در جهان از قوانین دولت‌ها تبعیت می‌کنند و با دلایل مختلفی از جمله مبارزه با پولشویی و اقدامات کلاهبردارنه، دسترسی برخی از کاربران را به کلی محدود کرده و سایر کاربران را نیز ملزم به تبعیت از قوانین خود می‌نمایند. مردم بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور خودمان ایران، قادر به استفاده از خدمات بسیاری از این صرافی‌ها نیستند.

بارزترین مثال برای این امر، صرافی ارز دیجیتال کوین بیس (Coinbase) است. کوین بیس یک صرافی ارز دیجیتال بزرگ و شناخته شده امریکاییست که کاربران خود را برای ثبت نام ملزم به احراز هویت می‌کند. و مطابق با سیاست‌های ایالات متحده، ایران و برخی دیگر از کشورهای جهان مانند عراق، کره شمالی، ونزوئلا، بلاروس و … در لیست سیاه آن قرار دارند. با این حال که موضع صرافی های دیگری مانند صرافی بزرگ بایننس (Binance) در این خصوص تا این حد سختگیرانه نیست و کاربران برای خرید و فروش یا معامله روزانه ارز دیجیتال تا یک سقف مشخص نیاز به احراز هویت ندارند، اما باز هم استفاده ایرانی‌ها از آن به شکل قانونی و با IP ایران ممکن نیست و باید از VPN استفاده کنید.

البته مسئله دسترسی یا عدم دسترسی کاربران ایرانی نیست. بلکه مسئله این است که ارز های دیجیتال از ابتدا با هدف مقابله با همین تمرکزگرایی و برای استفاده همه مردم جهان متولد شدند و اعمال محدودیت‌ها و قوانین این چنینی، به کلی با اهداف اولیه این ارزها در مغایرت است.

از همین رو و به همین جهت، صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال پا به عرصه ظهور گذاشتند. همانطور که بیان کردیم، صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال قراردادهایی هوشمند هستند که برای معامله و تبدیل ارزهای دیجیتال به یکدیگر کدنویسی شده‌اند. ذات قراردادهای هوشمند (و به طور کلی پلتفرم های بلاک چینی) به این شکل است که پس از توسعه و اجرای آن‌ها، هیچکس (حتی خود توسعه‌دهنده آن‌ها نیز) کنترلی بر روی آن‌ها نخواهد داشت و همه چیز طبق کدهای از پیش تعیین شده پیش خواهد رفت. معاملات در صرافی های غیرمتمرکز مستقیماً بر روی بلاک چین و نه توسط واسطه‌هایی مانند صرافی های متمرکز به انجام می‌رسند.

عدم توانایی تبدیل پول فیات به ارز دیجیتال در این صرافی‌ها نیز (با این حال که خود یکی از معایب آن‌ها به شمار می‌رود) به همین علت است. شما کیف پول ارز دیجیتال خود را به این صرافی‌های آنلاین متصل می‌کنید و بدون انجام هیچ احراز هویت و ارائه هیچ اطلاعات شخصی دیگری، ارزهای دیجیتال مورد نظر خود را به یکدیگر تبدیل می‌نمایید.

انواع مختلف صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال از جهت چگونگی انجام معاملات خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: صرافی‌هایی که از دفتر سفارشات (OrderBook) استفاده می‌کنند و صرافی‌هایی که مجهز به استخر نقدینگی (liquidity pool) هستند. در ادامه هر یک از این انواع را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد.

صرافی های غیرمتمرکز مجهز به دفتر سفارش یا Order Book

عملکرد این نوع از صرافی های غیرمتمرکز از این جهت شبیه به برخی صرافی های متمرکز است. چرا که در آن‌ها لیستی از سفارش‌های خرید یا فروش جفت‌های معاملاتی وجود دارد که برای همگان قابل مشاهده است. همانطور که احتمالاً می‌دانید، جفت معاملاتی به دو ارز دیجیتالی گفته می‌شود که در یک صرافی به یکدیگر قابل تبدیل هستند. با مراجعه به سایت این صرافی‌ها، لیستی از سفارش‌هایی را مشاهده می‌کنید که توسط افراد دیگر ثبت شده‌اند. برای مثال تصور کنید که شما قصد دارید مقداری از اتر (Ether) خود را فروخته و آن را به تتر (Tether) تبدیل کنید. با مراجعه به دفتر سفارش یک صرافی غیرمتمرکز، ممکن است سفارشی دقیقاً (یا تقریباً) برعکس سفارش خود را پیدا کنید. در این صورت می‌توانید این سفارش را انتخاب کرده و با اتصال کیف پول خود و انتقال مقدار اتر مورد نیاز، تترهای خود را در درون کیف پول خود دریافت کنید.

در شرایطی که سفارشی نزدیک به سفارش مدنظر شما در دفتر سفارشات موجود نباشد، این امکان را خواهید داشت که سفارش جدیدی را ثبت کنید و منتظر تأیید شدن آن توسط شخصی دیگر باشید. به سفارش‌های فروش در این صرافی‌ها اصطلاحاً سفارش‌های make و به سفارش‌های خرید، سفارش‌های take می‌گویند. صرافی های فورک دلتا (ForkDelta) و آی‌دکس (IDEX) نمونه‌های شناخته‌شده‌ای از صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال مبتنی بر دفتر سفارش هستند. همچنین صرافی بزرگ بایننس نیز اخیراً پلتفرم اکسچنج غیرمتمرکزی به نام بایننس دکس (Binance DEX) را به خدمات خود اضافه کرده است که از نوع صرافی های غیرمتمرکز مبتنی بر دفتر سفارش است.

صرافی های غیرمتمرکز مجهز به استخر نقدینگی یا liquidity pool

صرافی های غیرمتمرکز مجهز به استخر نقدینگی ، انواع جدیدتری از صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال هستند. این صرافی‌ها برای رفع محدودیت‌های صرافی‌های مبتنی بر دفتر سفارشات به وجود آمدند. صرافی‌های مبتنی بر دفتر سفارشات در عین تمام مزایای خود، همیشه از مشکل کمبود نقدینگی رنج می‌بردند. این صرافی‌ها برای تعیین قیمت‌ها و انجام معاملات به سفارش‌های خریداران و فروشنده‌ها وابسته هستند و تا وقتی که خریدار و فروشنده بر سر یک قیمت خاص به توافق نرسند، معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. از همین رو ممکن است انجام سفارش خرید یا فروش شما در این صرافی‌ها مدت زیادی به طول بینجامد.

عملکرد صرافی‌های مبتنی بر استخر نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی پول از این جهت کاملاً متفاوت است. این صرافی‌ها به استخرهای نقدینگی مجهز هستند که معاملات را از طریق آن‌ها به انجام می‌رسانند و به همین دلیل، نیازی به انتظار برای توافق قیمت با یک خریدار یا فروشنده دیگر نیست. در واقع در این صرافی‌ها، شما با قرارداد هوشمند صرافی معامله می‌کنید و نه با یک شخص دیگر.

نکته جالبی که در مورد این صرافی‌ها وجود دارد این است که نقدینگی آن‌ها از طریق کاربران تأمین می‌شود. هر کاربری این امکان را خواهد داشت که با اهدای ارزهای دیجیتال مختلف به این صرافی‌ها، نقدینگی صرافی را در این ارزهای دیجیتال تأمین کند. و سپس سودی را از معاملات انجام شده در همین ارزها دریافت نماید. به این صورت هم نقدینگی صرافی تأمین می‌شود و هم کاربران مشوقی برای انجام این کار دارند.

البته لازم به ذکر است که در صورت تمایل برای مشارکت در این فرآیند، شما باید نقدینگی را نه در یک ارز دیجیتال، بلکه در یک جفت معاملاتی تأمین کنید. همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، هر صرافی ارز دیجیتالی از جفت‌های معاملاتی مشخصی پشتیبانی می‌کند. و هر چه یک صرافی بزرگ‌تر باشد، جفت‌های معاملاتی پشتیبانی شده توسط آن نیز بیشتر است. بنابراین شما این امکان را نخواهید داشت که تنها یک ارز دیجیتال را جهت تأمین نقدینگی به این صرافی‌ها واریز کنید و باید یک جفت معاملاتی را انتخاب کنید. همچنین ارزش دو ارز دیجیتالی که واریز می‌کنید باید با هم برابر باشد. به این معنی که اگر (بعنوان مثال) جفت معاملاتی اتر/لینک (Ether/LINK) را انتخاب کرده‌اید، باید هم‌ارزش مقدار اتر واریزی، ارز دیجیتال لینک را نیز واریز کنید.

در این صورت مطابق با سهم و درصد خود از استخر نقدینگی این جفت معاملاتی، از کارمزد معاملات انجام شده در این جفت سود دریافت خواهید کرد. لازم به ذکر است که در هر زمان دلخواه، این امکان را خواهید داشت که ارزهای دیجیتال خود را (به همراه سود آن‌ها) از استخر نقدینگی برداشت کنید و به کیف پول خود انتقال دهید. همانطور که مشاهده می‌کنید، عملکرد این صرافی‌ها بسیار بهینه‌تر و محبوبیت آن‌ها در بین کاربران نیز بسیار بیشتر است. از شناخته شده‌ترین صرافی های غیرمتمرکز مبتنی بر استخر نقدینگی می‌توان به یونی سواپ (Uniswap) ، بلنسر (Balancer) ، کرو فایننس (Curve Finance) ، بنکور (Bancor)، کایبر نتورک (Kyber Network) ، کیپر دائو (KeeperDAO) ، اوین فایننس (OIN Finance) ، دیورسیفای (DeversiFi) و ICTE اشاره کرد.

از آن جایی که قیمت در صرافی های غیرمتمرکز مبتنی بر استخر نقدینگی از طریق فرمول‌های ریاضی و کدنویسی شده در درون قراردادهای هوشمند تعیین می‌شود، به این نوع از صرافی‌ها بازارساز خودکار یا Automatic Market Maker (AMM) نیز گفته می‌شود.

تفاوت های صرافی های غیرمتمرکز و صرافی های متمرکز ارز دیجیتال

صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال از بسیاری جهات با انواع متمرکز آن‌ها متفاوت هستند؛ و درک تفاوت بین آن‌ها می‌تواند به درک بهتر عملکرد صرافی های غیرمتمرکز و مفهوم تمرکززدایی از صرافی های ارز دیجیتال کمک کند. در قسمت‌های قبل به برخی از این تفاوت‌ها اشاره کردیم؛ و در این قسمت قصد داریم با جزئیات بیشتری به این تفاوت‌ها بپردازیم و موارد جدیدی را نیز اضافه کنیم.

درباره صرافی های متمرکز ارز دیجیتال بیشتر بخوانید:

• صرافی ارز دیجیتال چیست؟

عدم نیاز به احراز هویت یا KYC

KYC مخفف عبارت Know Your Customer به معنی «مشتری خود را بشناس» است. و به احراز هویتی که کاربران برای استفاده از هر سرویسی باید انجام دهند اشاره دارد. احراز هویت سیاستیست که از ابتدا با هدف مبارزه با پولشویی و اقدامات مجرمانه توسط بانک‌ها و موسسات بزرگ مالی اتخاذ شد. اما امروزه تقریباً همه مراکز و موسساتی که کارشان ارائه هر نوعی از خدمات مالی است از این سیاست استفاده می‌کنند.

با وجود همه منافع روشنی که احراز هویت برای جوامع به همراه دارد و با وجود این که انجام آن در برخی از مواقع واقعاً ضروریست، اما همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، چنین اقدامی با ذات و ماهیت ارزهای دیجیتال در تناقض است. علی‌الخصوص که صرافی های ارز دیجیتال بدون هیچ دلیل منطقی و صرفاً در راستای تبعیت از سیاست‌های دولت‌ها، دسترسی کاربران کشورهای خاصی از جهان را به خدمات خود قطع کرده‌اند. حال آن که ارزهای دیجیتال متولد شدند تا بدون هیچ تفاوت و تمایزی در اختیار همه افراد جهان قرار بگیرند و با سیستم مالی متمرکز حاکم بر جهان مقابله کنند. در شرایط فعلی، کاربران ایرانی حتی با وجود احراز هویت نیز امکان استفاده از این صرافی‌ها را نخواهند داشت.

عملکرد صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال از این جهت کاملاً با انواع متمرکز آن‌ها متفاوت است. برای استفاده از صرافی های غیرمتمرکز هیچ نیازی به احراز هویت نیست. و تنها کاری که باید انجام دهید این است که وارد سایت صرافی شوید و کیف پول ارز دیجیتال خود را به صرافی متصل کنید. با این حال که این صرافی‌ها هنوز به مرحله استفاده گسترده نرسیده‌اند و محبوبیت آن‌ها از انواع متمرکز کمتر است، اما نمی‌توان انکار کرد که ایده معامله ارزهای دیجیتال بدون نیاز به احراز هویت ایده بسیار جالبیست.

عدم نیاز به انتقال دارایی‌ها به حساب صرافی

یکی از مشکلاتی که صرافی های متمرکز با آن روبه‌رو هستند این است که برای معامله ارزهای دیجیتال، کاربران باید ارز دیجیتال مورد نظر خود را به حساب یا همان کیف پول صرافی منتقل کنند. هر صرافی متمرکزی از یک کیف پول ارز دیجیتال منحصر بفرد و تحت وب برخوردار است که با مراجعه به سایت صرافی و ثبت نام در آن، به آن دسترسی خواهید یافت. همانطور که احتمالاً می‌دانید، کیف پول های تحت وب ارز دیجیتال به طور کلی از امنیت بسیار کمی برخوردارند. چرا که همیشه آنلاین هستند و گزینه مناسبی برای هکرها به شمار می‌روند. بسیاری از کاربران به جهت سهولت استفاده، ارزهای دیجیتال خود را در درون کیف پول صرافی‌ها نگهداری می‌کنند و آن را به کیف پول های ارز دیجیتال خود انتقال نمی‌دهند؛ که این کار به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. در طول تاریخ بارها شاهد هک شدن صرافی های بزرگ و مطرح ارز دیجیتال و به سرقت رفتن سرمایه‌های کاربران بوده‌ایم، که شاید معروف‌ترین آن هک صرافی بزرگ Mt.Gox و نمونه اخیر آن هک صرافی مطرح کوکوین (KuCoin) باشد.

از دیگر مشکلات کیف پول های صرافی های ارز دیجیتال این است که کلید خصوصی شما را در اختیارتان قرار نمی‌دهند و آن را در نزد خود نگهداری می‌کنند. این به این معنی است که شما در حقیقت مالک دارایی خود نیستید و ارزهای دیجیتال خود را در نزد یک واسطه مانند بانک به امانت گذاشته‌اید. همین امر، امکان به سرقت رفتن دارایی‌های کاربران توسط خود مدیران صرافی را موجب می‌شود. با این حال که این اتفاق بعید و دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما حقیقت این است که امکان وقوع آن هم صفر نیست. بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی سنتی در کشورهایی مانند کشور خودمان ایران، سرمایه‌های کاربران را به سرقت برده و متواری شده‌اند. مسلماً انجام چنین کاری برای صرافی های ارز دیجیتال بسیار راحت‌تر از بانک‌ها و موسسات مالی رسمی و قانونیست.

اما در خصوص صرافی های غیرمتمرکز، قضیه کاملاً متفاوت است. همانطور که تا به این جای این مقاله بارها اشاره کرده‌ایم، برای استفاده از صرافی های غیرمتمرکز نیازی به انتقال ارزهای دیجیتال به کیف پول این صرافی‌ها نیست و همه معاملات از طریق کیف پول ارز دیجیتال شما انجام می‌شود. بنابراین این ارزها همچنان در مالکیت شما قرار دارند و امنیت آن‌ها نیز از این جهات تضمین شده است.

البته لازم به ذکر است که این صرافی‌ها از همه کیف پول‌ها پشتیبانی نمی‌کنند. برای مثال در زمان نگارش این مقاله (آبان ۹۹)، برای استفاده از صرافی یونی سواپ باید از یکی از کیف پول های متامسک (MetaMask) ، والت‌کانکت (WalletConnect) ، کوین‌بیس (Coinbase) ، فورتماتیک (Fortmatic) و پورتیس (Portis) استفاده کنید.

توزیع شدگی صرافی های غیرمتمرکز و حل کردن مشکل نقطه تکین شکست

نقطه تکین شکست یا Single Point of Failure (SPOF) به قسمتی از یک سیستم گفته می‌شود که در صورت خرابی، کل شبکه را با مشکل مواجه می‌کند. نقطه تکین شکست پدیده‌ایست که در همه سیستم‌های غیرتوزیع شده وجود دارد. از آن جایی که سرورهای ذخیره‌کننده اطلاعات در چنین سیستم‌هایی محدود بوده و از توزیع‌شدگی کمی برخوردار است، در هر زمان ممکن است این سرورها با اختلالاتی مواجه شوند، و برای مدتی کل شبکه از کار بایستد. نمونه این اتفاق را در زندگی روزمره خود به کرات مشاهده می‌کنیم: شبکه‌هایی که برای مدتی در طول شبانه روز قادر به ارائه خدمات نیستند، سیستم‌های بانکی که در زمان‌هایی مشخص دچار اختلال می‌شوند، سایت‌هایی که گاه و بی‌گاه از دسترس خارج می‌شوند و …

به همه این موارد، مسئله عدم امنیت (که در قسمت قبل در مورد آن صحبت کردیم) را نیز اضافه کنید. به طور حتم حمله به یک شبکه با سرورهای متمرکز راحت‌تر از حمله به شبکه‌ایست که سرورهای آن از معماری توزیع‌شده بهره می‌برند.

یکی از دلایل ظهور فناوری بلاک چین مبارزه با همین عدم توزیع شدگی بود. ذات فناوری بلاک چین به این شکل است که اطلاعات آن نه بر روی یک یا چند سرور محدود، بلکه در بین همه کاربران آن توزیع می‌شود. همین امر باعث می‌شود اطلاعات ثبت شده در بلاک چین غیرقابل تغییر و سانسور باشد و شبکه آن هیچوقت از دسترس خارج نشود. صرافی های غیرمتمرکز نیز به دلیل بهره‌گیری از فناوری بلاک چین از این قاعده مستثنی نیستند. در صورت استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز، می‌توانید مطمئن باشید که شبکه آن همیشه فعال است و دچار اختلالات این چنینی نخواهد شد.

عدم وجود محدودیت برای لیست کردن توکن ها و دسترسی به تعداد زیادی از توکن های جدید

یکی دیگر از بروزهای تمرکزگرایی در صرافی های متمرکز این است که لیست شدن توکن‌های جدید در این صرافی‌ها، با تصمیم تیم مدیریتی آن‌ها انجام می‌گیرد. این در حالیست که در صرافی های غیرمتمرکز هر شخصی می‌تواند یک توکن جدید مطابق با قوانین قرارداد هوشمند صرافی را راه‌اندازی کند.

این امر می‌تواند یک پیامد منفی و یک پیامد مثبت را به همراه داشته باشد. پیامد منفی این مسئله این است که در صرافی‌های غیرمتمرکز، با تعداد زیادی از توکن‌ها روبه‌رو هستیم که ممکن است بسیاری از آن‌ها کلاهبرداری، دارای ایراد فنی و یا بدون پلن و آینده مشخص باشند. اما پیامد مثبت آن نیز این است که با تحقیق و مطالعه کافی در مورد این توکن‌ها، می‌توان به میزان ارزشمندی آن‌ها پی برد. و در صورت صلاحدید، می‌توان آن‌ها را با هزینه کم به دست آورد. به طور معمول توکن های جدید ابتدا در صرافی های غیرمتمرکز و با قیمت کمتر وارد می‌شوند و اگر به صرافی های متمرکز ورود پیدا کنند، با یک افزایش یا اصطلاحاً پامپ قیمت روبه‌رو خواهند شد. کاربران حرفه‌ای ارزهای دیجیتال می‌توانند از این مسئله برای کسب سود استفاده کنند.

معایب و چالش های صرافی های غیرمتمرکز

با وجود تمامی نکات ذکر شده، صرافی های غیرمتمرکز نیز مانند هر پدیده نوظهور دیگری از مشکلات خاص خود رنج می‌برند و با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که برای استفاده گسترده باید برطرف شوند. در آخرین قسمت از این مقاله قصد داریم نگاهی به این چالش‌ها داشته باشیم و دلایل وقوع و تأثیرات آن‌ها را با هم مورد بررسی قرار دهیم.

عدم قابلیت تبدیل پول فیات به ارز دیجیتال و بالعکس

اولین مشکلی که می‌توان در خصوص صرافی های غیرمتمرکز به آن اشاره کرد، مشکل عدم قابلیت تبدیل پول فیات به ارز دیجیتال (و بالعکس) در این صرافی‌هاست. البته در قسمتی از همین مقاله اشاره کردیم که این مسئله به دلیل ذات بلاک چینی صرافی های غیرمتمرکز اجتناب ناپذیر است. صرافی های غیرمتمرکز مانند انواع متمرکز آن‌ها، نهادهای واسطه‌ای نیستند که پول فیات را از شما گرفته و آن را با استفاده از نقدینگی خود تبدیل به ارز دیجیتال کنند. این صرافی‌ها قراردادهای هوشمندی هستند که کدنویسی آن‌ها به نحویست که تبدیل ارزهای دیجیتال به یکدیگر را ممکن می‌کند. و وارد کردن پول فیات به این پلتفرم‌ها از اساس غیرممکن است.

همین امر به یکی از محدودیت‌های این صرافی‌ها بدل شده است. یکی از مهم‌ترین خدماتی که صرافی های ارز دیجیتال به کاربران خود ارائه می‌کنند و یکی از دلایل نیاز ما به صرافی‌ها، خرید ارز دیجیتال توسط پول فیات و یا نقد کردن ارز دیجیتال و تبدیل آن به پول فیات است. با این اوصاف، برای خرید ارز دیجیتال به عنوان گام اول و تبدیل این ارز به پول فیات در مواقع دلخواه، در نهایت ناگزیر به استفاده از صرافی‌های متمرکز خواهیم بود.

نقدینگی کم

از دیگر مشکلات صرافی های غیرمتمرکز می‌توان به نقدینگی کم آن‌ها اشاره کرد. در قسمت‌های قبل اشاره کردیم که در صرافی های غیرمتمرکز امروزی، نقدینگی توسط کاربران تأمین می‌شود. با این وجود، نقدینگی این صرافی‌ها به نسبت انواع متمرکز و شناخته شده‌ای مانند بایننس و بیترکس و کوین‌بیس و بیت‌فاینکس و جمینی و … به طور چشمگیری کمتر است. و به همین دلیل ممکن است انجام معاملات شما در این صرافی‌ها به طول بینجامد.

کارمزد بالای معاملات

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، اکثریت صرافی های غیرمتمرکز شناخته شده بر روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شده‌اند. اتریوم اولین بلاک چین دنیاست که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را عرضه کرد، و همچنان بلاک چین مرجعی برای پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن های غیرمتمرکز محسوب می‌شود. این بلاک چین امکانات زیادی را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد. اما مشکلی که وجود دارد این است که ترافیک شبکه اتریوم در اکثریت مواقع به شدت بالاست. همین ترافیک زیاد باعث افزایش کارمزد تراکنش‌ها در این بلاک چین می‌گردد.

هر معامله‌ای که شما در یک صرافی غیرمتمرکز انجام می‌دهید، در واقع تراکنشیست که در شبکه اتریوم به ثبت می‌رسد. در زمان‌های ترافیک شبکه، کارمزد انجام این معاملات می‌تواند به طرز چشمگیری زیاد باشد.

یکی از امکاناتی که صرافی های غیرمتمرکز در اختیار شما قرار می‌دهند این است که یک مقدار حداکثری کارمزد را برای معامله خود تعیین کنید تا در صورت عبور از این حد، صرافی به صورت خودکار معامله را لغو کند. در صورتی که در یک صرافی غیرمتمرکز شناخته شده مانند یونی سواپ این کار را انجام دهید، خواهید دید که احتمال لغو شدن تراکنش شما بسیار بالاست و این اتفاق به کرات در این صرافی به وقوع می‌پیوندد.

این مشکل در صرافی های متمرکز بسیار کمتر به چشم می‌خورد. وقتی که شما ارز دیجیتالی را در درون حساب خود در یک صرافی مانند بایننس به یک ارز دیگر تبدیل می‌کنید، در واقع تراکنش مستقیمی را بر روی بلاک چین به ثبت نمی‌رسانید. این صرافی دقیقاً مانند یک واسطه ارز دیجیتال شما را دریافت می‌کند و هم‌ارزش آن،  ارز دیگر را در اختیارتان قرار می‌دهد. صرافی سپس حساب شما را طوری به‎‌روزرسانی می‌کند که نمایانگر موجودی جدید شما باشد. بنابراین کارمزد شبکه ارزهای دیجیتال نیز از حساب شما کسر نمی‌شود و تنها کارمزدی که کسر می‌گردد، مبلغ کوچکیست که در ازای خدمات بایننس به این صرافی تعلق می‌گیرد. کارمزد شبکه در صرافی های متمرکز ارز دیجیتال تنها زمانی از کاربران دریافت می‌شود که قصد خارج کردن ارز دیجیتال خود از حساب صرافی را داشته باشند.

کاربری ضعیف

شاید بتوان کاربری ضعیف را یکی دیگر از مشکلاتی دانست که صرافی های غیرمتمرکز با آن مواجه هستند. کار کردن با صرافی های غیرمتمرکز پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و برای کاربران حرفه‌ای ارز دیجیتال مناسب‌تر است تا کاربران مبتدی. اگر در دنیای ارزهای دیجیتال تازه وارد هستید، ممکن است با ورود به وبسایت یک صرافی غیرمتمرکز گیج شوید و نتوانید به راحتی معامله خود را به انجام برسانید. با این حال که صرافی های متمرکز جدیدتر مانند یونی سواپ سعی کرده‌اند این مشکل را تا حدودی برطرف کنند و تجربه کاربری راحت‌تری را برای کاربران خود به ارمغان بیاورند، اما باز هم کاربری آن‌ها به قوت انواع متمرکز نیست و از این جهت با ضعف روبه‌رو هستند.

عدم پشتیبانی از ابزارهای جدید ترید

در دنیای امروز، کار صرافی های ارز دیجیتال تنها محدود به خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال نیست. این صرافی‌ها امکاناتی را به پلتفرم‌های خود اضافه کرده‌اند که برای تریدرهای حرفه‌ای بسیار مفید هستند. از نمونه‌های این امکانات می‌توان به سفارش‌های توقف یا همان استاپ لیمیت (stop-limit)، قراردادهای آتی (Futures) و معاملات مارجین (margin) اشاره کرد.

این امکانات جزء جدایی‌ناپذیر معاملات تریدرهای حرفه‌ای محسوب می‌شوند. به طوری که بسیاری از این تریدرها تنها با استفاده از همین آپشن‌ها به ترید می‌پردازند. متاسفانه در حال حاضر این امکانات در صرافی های غیرمتمرکز موجود نیست و همین مسئله یکی از مشکلات اساسی آن‌ها به شمار می‌رود.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم نگاه جامعی به صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال داشته باشیم و چیستی و کارکرد آن‌ها، تفاوت‌های آن‌ها با صرافی های متمرکز و معایب و چالش‌های آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. اگر این مقاله را به طور کامل مطالعه کرده باشید، می‌دانید که صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال به چه دلایلی و برای مقابله با چه مشکلاتی متولد شدند. این صرافی‌ها همچنین در بسیاری از عرصه‌ها موفق عمل کردند و توانستند در مدت زمان کمی، رکوردهای خوبی را از خود نمایش دهند و به محبوبیت گسترده برسند.

با این وجود، این صرافی‌ها هنوز عاری از مشکل نیستند، و در مرحله‌ای قرار ندارند که بتوانند به طور کامل جایگزین صرافی های متمرکز شوند. در حال حاضر هنوز هم به صرافی های متمرکز ارز دیجیتال (حداقل برای خرید و فروش ارز دیجیتال) نیاز داریم. اما در کنار آن‌ها، دکس‌هایی نیز قرار دارند که ممکن است در آینده با پیشرفت‌هایی که خواهند داشت، روز به روز عرصه را برای صرافی های متمرکز تنگ‌تر کنند.