ایکاروس، دایدالوس و دفتر کل توزیع شده
داستانهای اساطیری حاوی پیامها و درسهای زیادی هستند. قصهی ایکاروس و دایدالوس به ما یادآوری میکند که باید در استفاده از بلاکچین محتاط باشیم و همواره بتوانیم خود را کنترل کنیم، در غیر این صورت به سرنوشت ایکاروس دچار خواهیم شد.
گاهی اوقات داستانهای قدیمی بیشترین حرف را برای زدن دارند. ریزش شدید بازار رمز ارزها من را به یاد اسطورهی دایدالوس و ایکاروس از یونان میاندازد. دایدالوس مبتکر باهوشی بود که به دلایل پیچیده دست آخر به همراه پسر لجبازش ایکاروس، در جزیرهای در میان دریایی طوفانی، در اعماق یک هزارتو گرفتار شد.
تنها راه نجات آنها پرواز کردن بود. پس دایدالوس نابغه از پر، ریسمان و موم دو جفت بال عظیمالجثه ساخت. او و پسرش اولین انسانهایی بودند که میخواستند پرواز را تجربه کنند. ابتدا ایکاروس بال را برداشت تا اولین پرواز را انجام دهد. دایدالوس به او هشدار داد که در پروازش بیش از حد به خورشید نزدیک نشود، چون در این صورت مومی که در بالها به کار رفته ذوب میشود و او با سقوط در دریا از بین خواهد رفت. ایکاروس پرواز کرد و آنقدر شیفتهی این فنآوری جدید بود که نتوانست هیجانش را کنترل کند. او به خورشید نزدیک شد و در نهایت به دریا سقوط کرد.
خیلی از توسعهدهندگان و کارآفرینان هم مثل ایکاروس بیش از اندازه اطراف رمز ارزها پرواز کردهاند. آنها مدعی بودند که این فنآوری جدید میتواند سیستمهای مالی بینالمللی را متحول سازد. سایرین، مثل دایدالوس محتاط، اگرچه از ماهیت دگرگونکنندهی بلاکچین آگاه بودند، ولی خود را کنترل کردند چون میدانستند که یک فروپاشی ساده میتواند همهی سرمایهی آنها را از بین ببرد. حالا این فروپاشی رخ داده است. ارزش بیتکوین از سقف ۲۰ هزار دلار به ۴ هزار دلار رسیده و مجموع ارزش بازار داراییهای کریپتو از ۸۰۰ میلیارد دلار به حدود ۱۳۰ میلیارد دلار کاهش یافته است. بنابراین میتوان گفت که این دسته از دارایی هم بیش از حد به خورشید نزدیک شده و سرمایهگذاران خود را سوزانده است.
با این همه، بشر بالاخره توانست پرواز کند، و بلاکچین هم همچنان پتانسیلهای دگرگونکنندهی خود را حفظ کرده است. این سقوط برای کسانی که در دامنهی تاثیرات آن قرار دارند عواقب سختی دارد، ولی باز هم به معنای مرگ این فرصت نیست. در ادامه به شش مورد از پیشرفتهایی که بلاکچین میتواند در زمینهی شفافیت داشته باشد اشاره میکنیم.
۱. چرخهی تامین و لجستیک
تقریباً همهی محصولات میتوانند سریعتر و ارزانتر از حالت فعلیشان تحویل داده شوند. با افزودن کالاهای فیزیکی و غیرفیزیکی به بلاکچین، مشاهده و تسهیل فرآیندهای تحویل برای انواع مختلف کالاها بدون اتکا بر وجود نیروهای انسانی به منظور تایید وضعیت آنها ممکن خواهد شد. بدین ترتیب از الماس گرفته تا غذا و وسایل الکترونیکی، همگی به سرعت و بدون نیاز به واسطه قابل ردیابی هستند.
۲. آموزش
هر شکلی از یادگیری، بدون نیاز به مراجع شخص ثالثی که لازم باشد اعتبار اطلاعات شخص را تایید کنند، بر روی بلاکچین ذخیره میشود. اگر کسی بر روی آیپد نقاشی بکشد، یا مطلبی را در وبلاگش بنویسد، این مهارتها در بلاکچین ذخیره شده و به صورت آنی برای فرد اعتبارآفرینی میکند. این روش هزاران بار دقیقتر از مدارکی است که توسط دانشگاههای مختلف صادر میشود.
۳. سلامت
اطلاعات سلامتی از جملهی آن اطلاعاتی است که به شدت پراکنده است. وقتی این اطلاعات را در بلاکچین ذخیره کنیم، همهی پزشکان میتوانند به آن دسترسی داشته باشند و تحلیل و بررسیهای خود را به گونهای انجام دهند که تا به حال از طریق هیچ سیستمی در حوزهی سلامت ممکن نبوده است.
۴. خبر
زیرساختهای مدرن IT جریان عظیمی از اطلاعات را به وجود آورده که بخشی از آن مفید و حقیقی، و بخش دیگرش مخرب و جعلی است. بلاکچین میتواند همهی انواع اطلاعات، ارتباطات و دادهها را ردیابی و ثبت کند تا حقایق را از کذبیات جدا سازد. این سیستم به بازگشت حقایق عامه به جوامع کمک شایانی خواهد کرد.
۵. بانکداری
با توجه به این که بانکها صرفاً کار تسویه تراکنشها را انجام میدهند، بهتر است نقش اضافهی آنها را حذف کنیم و به جای آن برای تایید تراکنشها از بلاکچین استفاده نماییم. این کار بخش عمدهای از هدررفتگیهای سیستم اقتصادی موجود را کاهش میدهد و بسیاری از بانکدارها را از رده خارج میکند، چون مردم کم کم متوجه میشوند که استفاده از بلاکچین چقدر آسانتر و بهصرفهتر خواهد بود.
۶. علم عمیق
بلاکچین سطحی از شفافیت و دقت را برای پروسههای پیچیدهی علمی در حوزهی میکروبیولوژی و فیزیک به ارمغان میآورد که اجازه میدهد تحقیقها و نتایج آن شفافتر و بهتر مورد بررسی قرار بگیرند. بدین ترتیب انسان به حقیقتی که در فراسوی خود میبیند نزدیک و نزدیکتر میشود.
به نظر من بلاکچین خیلی از شرکتها و موسسات ما را متحول خواهد کرد. اما اگرچه این پتانسیلها بسیار هیجانانگیزند، ولی همهی کارآفرینانی که قصد ورود به حوزهی بلاکچین را دارند باید مثل دایدالوس احتیاط کرده و ببینند آیا پروژهشان واقعا باعث بهبود و افزایش کارایی سازوکارهای موجود میشود یا نه. یکی از برادران رایت میگفت نکتهی اصلی در پرواز بلند کردن هواپیما نیست، باید بتوانیم بعد از پرواز آن را به خوبی کنترل کنیم. حالا بلاکچین هم چنین حالتی دارد. ایکاروس پرواز کرد ولی نتوانست در آسمان بماند. شرکتهای بلاکچینی هم باید کمی از ارتفاع خود کم کنند و برنامه هوشمندانهتری برای پروازشان داشته باشند.