استیبل کوین چیست و چه انواعی دارد؟

استیبل کوین ها (Stablecoins) همانطور که از نامشان پیداست ارز های دیجیتال باثبات هستند؛ و این باثباتی به قیمت آن‌ها اشاره دارد. ممکن است ترکیب «ارز دیجیتال با قیمت ثابت» کمی عجیب به نظر برسد؛ چرا که نوسان قیمت یکی از خصایص (و شاید یکی از معایب) همیشگی ارزهای دیجیتال است. حقیقت نیز این است که استیبل کوین ها ارز های دیجیتالی هستند که برای برطرف کردن همین مشکل، یعنی بی‌ثباتی و نوسان قیمت ارز های دیجیتال متولد شدند.

• ارز فیات یا پول فیات چیست؟

با ظهور استیبل کوین ها، این مشکل به کلی برطرف گردید. اکنون در صورت پیش‌بینی کاهش قیمت، شما می‌توانید به راحتی ارز دیجیتال خود را در درون کیف پول ارز دیجیتال خود به یک ارز دیجیتال باثبات مانند تتر (که قیمت آن همواره یک دلار است) تبدیل کنید؛ و در صورت پیش‌بینی افزایش قیمت، همان مقدار ثابت از تتر را به ارز دیجیتال مورد نظر خود تبدیل نمایید.

استیبل کوین ها دارای انواع مختلفی هستند؛ و هر یک برای حفظ ثبات قیمت خود از روش‌های مختلفی بهره می‌گیرند. اکثریت آن‌ها برای دست‌یابی به یک قیمت ثابت، از یک دارایی دیگر مانند پول فیات (از جمله دلار و یورو و …) یا یک کالای باارزش مانند طلا بعنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. اما با این حال نوع دیگری از استیبل کوین ها نیز وجود دارند که از هیچ پشتوانه‌ای بهره نمی‌برند و برای حفظ ثبات قیمت آن‌ها از الگوریتم‌هایی خاص استفاده می‌شود. دسته اول از استیبل کوین ها را در دنیای ارز های دیجیتال ، استیبل کوین های باپشتوانه یا backed و دسته دوم را استیبل کوین های بدون پشتوانه یا Seigniorage می‌خوانند.

استیبل کوین های باپشتوانه نیز خود به سه دسته با پشتوانه پول فیات ، با پشتوانه کالا و با پشتوانه یک ارز دیجیتال دیگر تقسیم می‌شوند. در ادامه نحوه عملکرد هر یک از این انواع را مورد بررسی قرار خواهیم داد و مزایا و معایب هر یک را بر خواهیم شمرد.

استیبل کوین با پشتوانه پول فیات

ساده‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع استیبل کوین ها، انواع پشتیبانی شده توسط پول فیات هستند. پشتوانه این استیبل کوین ها ارز فیاتی مانند دلار ایالات متحده و به یک نسبت مشخص (مثلاً ۱:۱) است. یک استیبل کوین با پشتوانه دلار با نسبت یک به یک به این معنی است که در ازای هر یک عدد از این کوین ، یک دلار در حساب بانکی تیم یا شرکت توسعه‌دهنده آن ذخیره شده است.

ارز دیجیتال تتر (Tether) یکی از محبوب‌ترین استیبل کوین های حال حاضر دنیاست. تتر (با نماد اختصاری USDT) که به عنوان اولین استیبل کوین جهان شناخته می‌شود، جزء انواع پشتیبانی شده توسط دلار امریکاست؛ و به همین دلیل قیمت آن در اغلب مواقع برابر با ۱ دلار است. البته گهگاهی دیده می‌شود که به دلیل تغییر روند عرضه و تقاضا، قیمت آن تا ۰.۹۸ دلار کاهش پیدا کرده و یا تا ۱.۰۲ دلار افزایش پیدا کند؛ اما بازه نوسانات آن بیشتر از این حد نیست.

تتر در کنار محبوبیتی که در دنیای ارز های دیجیتال کسب کرده، یکی از جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین استیبل کوین ها نیز به شمار می‌رود. ادعای تیم تتر از ابتدا این بود که به ازای هر تتر تولید شده، یک دلار در حساب‌های بانکی این شرکت ذخیره شده است؛ اما آن‌ها در تاریخ ۱۴ مارس سال ۲۰۱۹ این ادعا را کمی تغییر داده و بیان کردند که ذخایر دلاری آن‌ها با احتساب وام‌هایی که به شرکت‌های مختلف عرضه کرده‌اند، می‌تواند تترهای تولید شده توسط آن‌ها را پوشش دهد.

همین امر شک و تردیدها را نسبت به تتر و عملکرد آن افزایش داد؛ تا جایی که در سال ۲۰۱۹ وکیل شرکت iFinex (شرکت مادر تتر و صرافی بیت‌فینکس) رسماً اعلام کرد پشتوانه هر تتر برابر با ۰.۷۴ دلار امریکاست؛ یا به عبارت بهتر، تنها برای ۷۴ درصد از تترهای تولید شده پشتوانه دلاری وجود دارد [منبع].

یکی دیگر از عواملی که باعث تقویت سوءظن‌ها به تتر می‌شود این است که این شرکت تا به حال حاضر به ارائه آمار رسمی و انجام حسابرسی‌های عمومی نشده است؛ حال آن که چنین شرکت‌هایی موظفند حسابرسی‌های خود را به صورت سالیانه منتشر کنند.

با همه این اوصاف، تتر تا به این جا توانسته است قیمت خود را در حد یک دلار ثابت باقی نگه دارد و در زمان نگارش این مقاله (آبان ۹۹)، سومین پلتفرم ارز دیجیتال پرارزش جهان از لحاظ حجم بازار است (بیت کوین و اتریوم به ترتیب در جایگاه اول و دوم قرار دارند).

لازم به ذکر است که تتر تنها بر روی یک بلاک چین فعالیت نمی‌کند؛ در حال حاضر ۷ نوع تتر بر روی ۷ بلاک چین مختلف وجود دارد. تتر توسط اتریوم ، ترون (TRON) ، ایاس (EOS) ، لایه امنی (Omni) بلاک چین بیت کوین ، آلگوراند (Algorand) ، لیکوئید نتورک (Liquid Network) و OMG Network پشتیبانی می‌شود. تتر فعال بر روی بلاک چین اتریوم که تتر ERC20 نام دارد، همیشه یکی از پرکاربردترین انواع تتر بوده است؛ اما در حال حاضر به دلیل ترافیک بالای شبکه اتریوم و افزایش کارمزدها در این شبکه، برخی از کاربران استفاده از انواع دیگر تتر مانند تتر بلاک چین ترون (تتر TRC20) را به استفاده از تتر ERC20 ترجیح می‌دهند.

البته بد نیست بدانید که هیچ تفاوتی در ماهیت و کارایی انواع مختلف تتر وجود ندارد و همگی آن‌ها از قیمت و کاربردهای مشابهی برخوردارند. تنها نکته مهم درباره انواع گوناگون تتر، این است که برای استفاده از هر یک از انواع تتر، باید از آدرس های مخصوص همان شبکه استفاده کنید؛ یعنی اگر تتر ERC20 دارید، تنها می‌توانید آن را به آدرس های شبکه اتریوم ارسال کنید و اگر تتر TRC20 در اختیار دارید، این تتر ها تنها در شبکه ترون قابل معامله هستند. همچنین کارمزد و مدت زمان انجام تراکنش های تتر نیز بسته به نوع شبکه آن متفاوت است؛ به عنوان مثال تراکنش های تتر TRC20 در مدت زمان کمتر و با کارمزد کمتری نسبت به تتر Omni و ERC20 انجام می‌شوند.

درباره ارز دیجیتال تتر بیشتر بخوانید:

• تتر چیست؟ درک مزایا و معایب تتر
• چگونه تتر ERC20 را با تتر TRC20 معامله کنیم؟

از دیگر استیبل کوین های با پشتوانه پول فیات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یو اس دی کوین (USDC): یو اس دی کوین با نماد اختصاری USDC توسط شرکت سنتر (Center) پشتیبانی می‌شود. شرکت سنتر در سانفرانسیسکوی امریکا به ثبت رسیده و حاصل همکاری سه شرکت بزرگ کوین بیس (Coinbase)، سیرکل (Circle)، و بیت مین (Bitmain) است.
• پاکسوس استاندارد توکن (PAX): پکس (PAX) توسط شرکت Paxos Trust Company واقع در نیویورک اداره می‌شود. استیبل کوین پکس، از جمله استیبل کوین هاییست که توسط اداره خدمات مالی نیویورک یا همان NYDFS پذیرفته شده‌اند.
• جمینای (GUSD): جمینای دالر (Gemini dollar) با نماد اختصاری GUSD توسط صرافی امریکایی جمینای عرضه شده است.
• ترو یو اس دی (TUSD): ترو یو اس دی با نماد اختصاری TUSD توسط شرکت امریکایی تراست توکن (Trust token) عرضه شده و برخلاف تتر، بیشترین شفافیت را در حسابرسی از پلتفرم خود دارد.
• بایننس یو اس دی (BUSD): بایننس یو اس دی با نماد اختصاری BUSD توسط صرافی بایننس عرضه شده و از جمله استیبل کوین هایی است که توسط اداره خدمات مالی نیویورک یا همان NYDFS پذیرفته شده‌اند.

معایب استیبل کوین های با پشتوانه پول فیات

این استیبل کوین ها، متمرکزترین انواع آن‌ها هستند. استفاده از آن‌ها ملزم به اتکا به نهادهای واسطه و متمرکزی مانند بانک است؛ و این مسئله با ذات غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال در تناقض است. همچنین در صورت استفاده از این استیبل کوین ها، شما در نهایت به درستکاری واسطه‌ای مانند تیم توسعه دهنده آن‌ها اعتماد می‌کنید؛ و ساز و کار آن‌ها مانند بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر، مستقل از توسعه دهنده و مطابق با یک روال کدنویسی شده و شفاف نیست.

مزایای استیبل کوین های با پشتوانه پول فیات

بزرگ‌ترین مزیت این استیبل کوین ها ثبات قیمت آن‌هاست. با وجود تمامی معایب ذکر شده، نمی‌توان انکار کرد که این ارزهای دیجیتال باثبات ، ابزارهای بسیار مناسبی برای حفاظت از ارزهای دیجیتال در برابر نوسانات قیمت و افت ارزش هستند؛ و استفاده از آن‌ها نیز بسیار راحت است.

استیبل کوین با پشتوانه کالا

یکی دیگر از انواع استیبل کوین های باپشتوانه، استیبل کوین با پشتوانه کالاهای با ارزش و در صدر همگی آن‌ها، طلاست. طلا به دلیل برخی ویژگی‌های ذاتی خود از زمان‌های قدیم مورد توجه انسان‌ها قرار داشت؛ و از آن هم به عنوان ابزار پرداخت و هم به عنوان ذخیره ارزش استفاده می‌شد. در عصر دیجیتالی که ما امروزه در آن قرار داریم، استیبل کوین هایی با پشتوانه کالاهای گران‌بها از جمله طلا متولد شده‌اند تا هم نیاز به نگهداری فیزیکی این کالاها را برطرف کنند؛ و هم با در نظر گرفتن نوعی از پشتوانه، مشکل نوسان قیمت ارز های دیجیتال را مرتفع نمایند (به این فرآیند اصطلاحاً توکنیزه کردن دارایی‌ها یا Asset Tokenization می‌گویند).

البته همانطور که احتمالاً به ذهنتان خطور کرده است، دارایی‌هایی مانند طلا نیز خود از ثبات کامل قیمت برخوردار نیستند و قیمت آن‌ها ممکن است در مقاطع زمانی مختلف و به دلایل مختلف با تغییراتی مواجه شود. بنابراین قیمت استیبل کوین های با پشتوانه ارز فیات از قیمت این نوع از کوین ها باثبات‌تر است.

عملکرد این استیبل کوین ها به طور کلی به این شکل است که هر کوین آن‌ها، معادل مقداری مشخص (مثلاً یک اونس یا یک گرم) از یک کالای باارزش (مانند طلا) است. شما ارز فیات مورد نظر خود را برای واسطه‌هایی ارسال می‌کنید که (طبق ادعای خودشان) با این ارز به خریداری طلا می‌پردازند؛ و آن را در خزانه‌ای معتبر نگهداری می‌کنند. سپس به جای طلای فیزیکی، کوینی را در اختیار شما قرار می‌دهند که نشان‌دهنده مالکیت شما بر این میزان از طلاست. شما این امکان را خواهید داشت که در هر زمان دلخواه، این کوین ها را به پول فیات تبدیل کنید و یا حتی معادل فیزیکی طلای خود را دریافت نمایید.

البته برای دریافت معادل طلای فیزیکی، باید به محل نگهداری طلا مراجعه کنید؛ و یا با انتخاب یک سرویس پستی دلخواه، از شرکت بخواهید که طلای شما را با پست برایتان ارسال کند (واضح است که تبدیل کوین به طلای فیزیکی، برای کاربرانی که خارج از شهر یا کشوری که شرکت مورد نظر در آن قرار گرفته سکونت دارند، دشوار و غیرمنطقیست).

از شناخته شده‌ترین استیبل کوین های با پشتوانه طلا می‌توان به تتر گلد (Tether Gold) ، پکس گلد (Pax Gold) و دیجیکس گلد (Digix Gold) اشاره کرد.

تتر گلد توسط شرکت توسعه دهنده تتر (به طور دقیق‌تر، TG Commodities Limited) توسعه یافته است. هر توکن تتر گلد با نماد اختصاری XAUT از پشتوانه‌ای معادل یک اونس تروا طلای خالص از یک شمش طلای Good Delivery لندن (London Good Delivery) برخوردار است. ذخایر طلای تتر گلد در یک خزانه در کشور سوئیس نگهداری می‌شوند. در حال حاضر تتر گلد هم بر روی بلاک چین اتریوم و هم بر روی بلاک چین ترون فعال است؛ بنابراین می‌توانید توکن‌های آن را در کیف پول های مخصوص اتریوم و ترون نگهداری کنید. همچنین این امکان را خواهید داشت که شماره سریال شمش‌های متعلق به خود را در بخش Tether Gold وبسایت رسمی تتر مشاهده نمایید.

استیبل کوین پکس گلد نیز توسط شرکت پاکسوس استاندارد تولید و عرضه شده است. هر توکن پکس گلد با نماد اختصاری PAXG دارای پشتوانه‌ای معادل یک اونس تروا طلای خالص از یک شمش طلای ۴۰۰ اونسی Good Delivery لندن است. ذخایر طلای پکس گلد در خزانه‌های شرکت Brinks نگهداری می‌شوند. توکن های PAXG تنها بر روی بلاک چین اتریوم فعال هستند؛ بنابراین برای نگهداری آن‌ها باید از یک کیف پول مخصوص اتریوم استفاده کنید. همچنین امکان مشاهده سریال شمش‌های متعلق به شما در پکس گلد نیز وجود دارد.

و در نهایت، توکن دیجیکس گلد با نماد اختصاری DGX که توسط یک شرکت سنگاپوری به نام دیجیکس گلوبال (Digix Global) تولید و عرضه شده است، استیبل کوینی است که هر توکن آن معادل یک گرم طلای خالص و استاندارد بازار طلای لندن ارزش دارد. ذخایر طلای دیجیکس گلد در خزانه‌هایی در کشورهای سنگاپور و کانادا نگهداری می‌شوند. دیجیکس گلد نیز مانند پکس گلد بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند و کیف پول‌های آن همان کیف پول‌های اتریوم هستند.

لازم به ذکر است که طلا تنها کالایی نیست که از آن بعنوان پشتوانه استیبل کوین ها استفاده می‌شود. نقره، الماس، نفت و هر کالای باارزش دیگری را می‌توان به همین روش توکنیزه کرد. برای مثال استیبل کوین پترو (Petro) که در کشور ونزوئلا مورد استفاده قرار می‌گیرد، با پشتوانه نفت و منابع معدنی این کشور تولید و عرضه شده است. پترو در دسامبر سال ۲۰۱۷ به دستور نیکولاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا راه‌اندازی شد و در اختیار برخی از شهروندان این کشور از جمله جوانان و افراد فعال در مشاغلی خاص قرار گرفت.

معایب استیبل کوین های با پشتوانه طلا

یکی از معایب اصلی استیبل کوین های باپشتوانه طلا که در قسمت‌های قبل نیز به آن اشاره کردیم، ثبات نسبی و نه قطعی قیمت آن‌هاست. قیمت دارایی‌هایی مانند طلا به طور حتم نسبت به ارزهای دیجیتال از ثبات بیشتری برخوردار است. اما با این وجود این دارایی‌ها نیز از یک قیمت ثابت و همیشگی برخوردار نیستند؛ و همین نوسان قیمت، بی‌ثباتی نسبی قیمت کوین های با پشتوانه طلا را رقم می‌زند. حال آن که قیمت استیبل کوین های بر پایه پول فیات، به معنای واقعی ثابت است.

یکی دیگر از مشکلات آن‌ها این است که بازار معاملاتی آن‌ها نسبت به سایر ارزهای دیجیتال محدودتر است. به عنوان مثال XAUT تنها در صرافی بیت فینکس، BTSE، FTX و GokuMarket قابل معامله بوده و برای خرید مستقیم آن از شرکت تتر نیز، نیاز به ایجاد حساب کاربری و احراز هویت وجود دارد.

مزایای استیبل کوین های با پشتوانه طلا

اگر به معامله در بازار طلا علاقه‌مندید و همچنین تمایل دارید از ترکیب مزایای این معاملات با بازار ارزهای دیجیتال بهره ببرید، استفاده از این استیبل کوین‌ها گزینه بسیار مناسبیست. استیبل کوین‌های با پشتوانه طلا این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهند که به صورت دیجیتالی در یک دارایی پرارزش مانند طلا سرمایه‌گذاری کنید؛ و همچنین دشواری‌های مربوط به نگهداری فیزیکی طلا را از میان بر می‌دارند. از طرفی، معامله این استیبل کوین ها و تبدیل آن‌ها به ارزهای دیجیتال دیگر نیز به سادگی امکان‌پذیر است.

استیبل کوین با پشتوانه ارز های دیجیتال

شاید عجیب‌ترین انواع استیبل کوین ها، انواع پشتیبانی شده توسط ارز دیجیتال باشند. همانطور که در این مقاله به دفعات اشاره کردیم، استیبل کوین ها به وجود آمدند تا مشکل نوسان قیمت مداوم ارزهای دیجیتال را رفع کنند. بنابراین چطور یک ارز دیجیتال که خود از ثبات قیمت برخوردار نیست می‌تواند پشتوانه یک ارز دیگر باشد؟

استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال از ساز و کارهای جالبی برخوردارند. این انواع با افزایش مجبوبیت صنعت مالی غیرمتمرکز (DeFi) و پلتفرم‌های وام‌دهی ارز دیجیتال متولد شدند. فرض کنید که شما قصد دارید مقداری ارز دیجیتال را از یک پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز و بلاک چینی مانند میکردائو (MakerDAO) قرض بگیرید و پس از مدتی آن را بازگردانید. در این صورت باید راهی وجود داشته باشد تا مبلغ بازگردانده شده هم‌ارزش مبلغ اولیه باشد و دچار افزایش یا کاهش ارزش نشود. به همین دلیل ایده استفاده از استیبل کوین های با پشتوانه کریپتو به وجود آمد.

یکی از شناخته شده‌ترین ارزهای باثبات با پشتوانه کریپتو، استیبل کوین مخصوص پلتفرم میکردائو به نام دای (DAI) است که از پشتوانه ارز دیجیتال اتر (ETH)، بت (BAT)، لینک (Link) و چند ارز دیجیتال دیگر استفاده می کند. وام‌هایی که شما از این پلتفرم دریافت می‌کنید در قالب دای به شما اهدا می‌شود؛ و بازپس ‌ستاندن آن‌ها نیز در قالب همین دای صورت می‌گیرد. قیمت هدف دای یک دلار است. ممکن است در برخی از مواقع قیمت این استیبل کوین دچار نوسانات اندکی شود؛ اما این نوسانات نیز محدود به بازه ۰.۹۸ دلار تا ۱.۰۲ دلار است.

برای دریافت وام از میکردائو، شما باید ابتدا ۱.۵ برابر مقدار دای درخواستی، اتر (Ether) یا یکی از ارز دیجیتال قابل پشتیبانی توسط میکردائو را در این پلتفرم سپرده‌گذاری کنید. بنابراین ارز دیجیتالی که کاربران وثیقه‌گذاری می‌کنند، بعنوان پشتوانه کریپتویی دای عمل می‌کند. دلیل نسبت ۱.۵ برابری وثیقه کریپتویی نیز این است که در صورت نوسان ناگهانی قیمت ارز دیجیتال پشتوانه، از نوسان قیمت دای تا حد امکان جلوگیری شود.

اصلی ترین راهکار میکردائو برای حفظ ثبات قیمت دای، کنترل میزان عرضه و تقاضای آن است. به این معنی که با کاهش ارزش آن، عرضه را کاهش داده و با افزایش ارزش آن، عرضه را افزایش می‌دهد. ابزاری که به منظور کنترل تقاضای کاربران دای مورد استفاده قرار می‌گیرد، پارامتری به نام  کارمزد حفظ ثبات (Stability Fee) است.

برای تسویه وام و دریافت ارز دیجیتال وثیقه‌گذاری شده، کاربران موظفند مبلغی را تحت عنوان کارمزد حفظ ثبات به شبکه پرداخت کنند. در زمان‌هایی که قیمت دای کاهش پیدا می‌کند، میکردائو به طور خودکار کارمزد حفظ ثبات را کاهش می‌دهد؛ تا کاربران بیشتری ترغیب به تسویه وام و بازپرداخت دای به شبکه شوند و با کاهش دای در بازار، قیمت آن افزایش یابد. در زمان‌هایی که قیمت دای افزایش پیدا می‌کند، دقیقاً برعکس این اتفاق به وقوع می‌پیوندد: کارمزد حفظ ثبات در شبکه میکردائو افزایش پیدا می‌کند و کاربران به صورت مقطعی از تسویه وام‌های خود منصرف می‌شوند. همچنین کاربران تشویق به دریافت وام بیشتر می‌شوند؛ چرا که وقتی قیمت دای بیشتر از یک دلار است، فرصت دارند تا اتریوم کمتری را وثیغه قرار دهند. به این شکل حجم دای موجود در بازار افزایش می‌یابد و قیمت آن افت می‌کند.

توجه داشته باشید که پس از تسویه وام، ارز دیجیتال وثیقه‌گذاری شده به شما باز می‌گردد و دای های پرداخت شده توسط شما سوزانده می‌شود؛ چرا که دیگر پشتوانه‌ای برای آن‌ها وجود نخواهد داشت.

لازم به ذکر است که در دنیای ارز های دیجیتال، انواع دیگری از استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال وجود دارند که قیمت هدف آن‌ها یک دلار نیست؛ بلکه قیمتی دقیقاً برابر با ارز دیجیتال پشتوانه خود دارند. توکن Wrapped Bitcoin با نام اختصاری WBTC نمونه‌ای از همین انواع است. دقیقاً مانند سایر استیبل کوین ها، در ازای هر یک WBTC تولید شده، یک بیت کوین وثیقه‌گذاری شده است (در واقع قیمت WBTC ، نسبت به بیت کوین ثابت است و قیمت دای ، نسبت به دلار).

همانطور که احتمالاً می‌دانید، امروزه تنوع فعالیت‌هایی که در راستای صنعت مالی غیرمتمرکز یا دیفای در بلاک چین اتریوم انجام می‌گیرد بسیار زیاد است؛ و پلتفرم‌های وام‌دهی نیز نمونه‌ای از همین پروژه‌ها هستند. توکن Wrapped Bitcoin که قیمت آن معادل قیمت بیت کوین است، برای ایجاد نوعی از ارتباط بین بلاک چین های بیت کوین و اتریوم به وجود آمده است. WBTC یک توکن ERC20 ساخته شده بر روی بلاک چین اتریوم است. با استفاده از WBTC دارندگان بیت کوین می‌توانند بدون خرید اتر و تنها با تبدیل بیت کوین خود به این توکن، از مزایای بلاک چین اتریوم (مانند قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و پلتفرم‌های وام‌دهی و صرافی‌های غیرمتمرکز و …) استفاده کنند.

مزایای استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال

بزرگ‌ترین مزیت این استیبل کوین ها غیر متمرکز بودن آن‌هاست. از استیبل کوین های با پشتوانه کریپتو بعنوان استیبل کوین های غیر متمرکز یاد می‌شود. این غیرمتمرکز بودن و عدم اتکا به یک نهاد واسطه یا عامل خارجی بسیار با ذات و هدف اولیه پیدایش ارزهای دیجیتال متناسب است.

مکانیزم مورد استفاده در استیبل کوین های باپشتوانه کریپتو کاملاً شفاف است. برای مثال، عدم شفافیتی که در رابطه با تتر وجود داشت، در خصوص همتای غیر متمرکزی مانند دای صدق نمی‌کند. در این استیبل کوین ها همه چیز توسط بلاک چین و در درون بلاک چین انجام می‌شود؛ و هیچ شخص یا تیم واسطه‌ای نمی‌تواند بر خلاف قوانین اعمال شده در کد قرارداد هوشمند آن‌ها کاری را انجام دهد.

معایب استیبل کوین های با پشتوانه ارز دیجیتال

از معایب استیبل کوین های با پشتوانه کریپتو نیز می‌توان به وجود احتمال افت شدید قیمت و از بین رفتن ارزش آن‌ها اشاره کرد. ممکن است به هر دلیلی ارزش ارز دیجیتال پشتوانه به قدری کاهش پیدا کند که حتی وثیقه‌گذاری ۱.۵ برابری آن نیز نتواند جوابگوی حفظ ارزش استیبل کوین های کاربران باشد؛ و قیمت آن‌ها افت زیادی را تجربه کند. البته این اتفاقی نیست که به طور معمول و به دفعات شاهد آن باشیم؛ اما احتمال آن نیز در دنیای کریپتو صفر نیست (مانند اتفاقی که در پنجشنبه سیاه در تاریخ ۱۲ مارس ۲۰۲۰ و در اثر پاندمی کووید-۱۹ رخ داد).

در خصوص استیبل کوین هایی مانند WBTC که قیمت آن‌ها با قیمت یک ارز دیجیتال دیگر برابر است، باید بگوییم که اطلاق واژه استیبل کوین به این توکن‌ها تنها به این دلیل است که قیمت آن‌ها به یک ارز دیجیتال دیگر وابسته است؛ وگرنه قیمت آن‌ها به هیچ وجه ثابت یا استیبل نیست. این توکن‌ها به دلایلی مشابه موارد ذکر شده در خصوص WBTC به وجود آمده‌اند و هدف آن‌ها حفظ ثبات قیمت در یک محدوده خاص نیست.

استیبل کوین بدون پشتوانه یا Seigniorage یا الگوریتمیک

همانطور که از نامشان پیداست، این دسته از استیبل کوین ها از هیچ پشتوانه‌ای بهره نمی‌گیرند؛ و ثبات قیمت آن‌ها توسط الگوریتم‌های پیچیده و کدهای موجود در قرارداد هوشمندشان تأمین می‌شود. این استیبل کوین ها نیز از نوع غیر متمرکز محسوب می‌شوند. می‌توان گفت که تمرکززدایی در این انواع حتی از انواع با پشتوانه کریپتو نیز بیشتر است؛ چرا که چرخه عرضه و تقاضا به صورت اتوماتیک کنترل می‌شود و تحت تأثیر الگوهای رفتاری کاربران نیست. به همین دلیل کاربران نمی‌توانند چه تعمداً و چه به صورت تصادفی بر قیمت این استیبل کوین ها موثر باشند.

از شناخته شده‌ترین استیبل کوین های الگوریتمیک می‌توان به ترا (Terra) و امپل‌فورث (Ampleforth) اشاره کرد.

ترا یکی از جالب توجه‌ترین انواع استیبل کوین های الگوریتمیک است. این استیبل کوین ارزهای فیات رایج کشورها را به فرم دیجیتال تبدیل می‌کند؛ اما از آن‌ها بعنوان پشتوانه استفاده نمی‌کند. ترا الگوریتم‌های مخصوص خود را برای حفظ ثبات قیمت این استیبل کوین ها به کار می‌گیرد. این پلتفرم کره‌ای در حال حاضر استیبل کوین های دلار امریکا، وان (Won) کره و توگریک مغولستان را در اختیار کاربران قرار داده است. همچنین این امکان برای آن‌ها وجود دارد که درخواست تولید استیبل کوین‌های جدید را به این پلتفرم ارائه کنند. هدف نهایی ترا تبدیل شدن به پلتفرمی برای انجام پرداخت‌های بین‌المللی در زمان کوتاه و بدون محدودیت‌های معمول سیستم بانکیست.

امپل فورث (با نام اختصاری AMPL) نیز یک استیبل کوین الگوریتمیک یا بدون پشتوانه است که ارزشی برابر ارزش دلار امریکا (با نسبت ۱:۱ ) دارد. این استیبل کوین در حقیقت یک توکن ERC20 بر روی بلاک چین اتریوم است که هر توکن آن یک امپل (Ample) نام دارد. توکن های امپل توسط دلار پشتیبانی نمی‌شوند؛ و تلاش تیم امپل فورث بر این است که با مدیریت چرخه عرضه و تقاضا، قیمت این توکن‌ها را برابر با یک دلار نگه دارد.

مزایای استیبل کوین های بدون پشتوانه

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، استیبل کوین های بدون پشتوانه غیرمتمرکزترین استیبل کوین های موجود هستند. آن‌ها به هیچ وجه به هیچ عامل خارجی وابسته نیستند؛ و شفافیتی که ماهیت ذاتی بلاک چین است در این استیبل کوین ها نیز وجود دارد. همچنین برای تولید آن‌ها نیازی به وثیقه‌گذاری نیست؛ و در مواقع لزوم توسط خود الگوریتم‌های موجود در قرارداد هوشمند تولید می‌شوند.

معایب استیبل کوین های بدون پشتوانه

شاید بتوان بزرگ‌ترین چالش استیبل کوین های بدون پشتوانه را نوسانات حدودی قیمت دانست؛ چرا که از آن جایی که توسط ارز فیات یا ارز دیجیتال پشتیبانی نمی‌شوند، احتمال این که قیمت آن‌ها با نوسانات بیشتری مواجه شود نیز بیشتر است. برای مثال در زمان نگارش این مقاله، طبق اطلاعات سایت کوین‌مارکت‌کپ هر توکن امپل در حال معامله با قیمت ۱.۰۸ دلار است؛ در حالی که اشاره کردیم که استیبل کوینی مانند تتر به طور معمول در محدوده ۰.۹۸ تا ۱.۰۲ دلار نوسان می‌کند.

همچنین اگر نگاهی به نمودار تغییرات قیمت این توکن بیندازیم، خواهیم دید که قیمت آن در مقاطعی تا بیش از ۳ دلار نیز افزایش یافته است.

جمع‌بندی

در این مقاله ضمن تعریف ماهیت و فلسفه استیبل کوین ها، تلاش کردیم تا مرور جامعی بر انواع آن‌ها و مزایا و معایب هر یک داشته باشیم. اگر این مقاله را به طور کامل مطالعه کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که انواع مختلف استیبل کوین ها همیشه در بین دو ویژگی غیرمتمرکز بودن و ثبات قیمت در نوسان هستند. استیبل کوین های با پشتوانه ارز فیات مانند تتر بیشترین ثبات قیمت را به کاربران خود هدیه می‌دهند؛ اما در عین حال از مشکل تمرکزگرایی، عدم شفافیت و نیاز به اعتماد به واسطه رنج می‌برند. انواع بدون پشتوانه‌ای مانند ترا و امپل که غیرمتمرکزترین انواع استیبل کوین‌ها به شمار می‌روند نیز ممکن است در برهه‌های زمانی مختلف، نوسان قیمتی را تجربه کنند که برای پدیده‌ای مانند یک استیبل کوین خیلی خوشایند نیست.

شاید در این بین بهترین راه موجود، تشخیص دقیق هدف از استفاده از استیبل کوین ها و انتخاب گزینه‌ای باشد که بیشترین همخوانی را با این هدف داراست.